Chiến dịch Điện Biên Phủ từ ngày 13/03 đến 7/5/1954, là một chiến thắng vĩ đại của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây là chiến thắng quân sự oanh liệt, chấn động địa cầu, góp phần quan trọng vào việc kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mở ra một trang mới trong lịch sử dân tộc.
1. Lịch sử ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ ngày 7/5/1954
1.1 Bối cảnh lịch sử
Sau thất bại ở Biên giới Thu Đông năm 1950, thực dân Pháp chuyển sang chiến lược “dùng người Việt đánh người Việt”, mở rộng chiến tranh sang Lào và Campuchia, hòng tạo một “vành đai an ninh” cho Điện Biên Phủ.
Tháng 11 năm 1953, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 15 quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ, nhằm tiêu diệt tập đoàn cứ điểm quân sự mạnh nhất của Pháp ở Tây Bắc Việt Nam.
1.2 Diễn biến chiến dịch
Ngày 25 tháng 1 năm 1954, các đơn vị quân đội ta đã sẵn sàng tiến công Điện Biên Phủ với phương châm “đánh nhanh, giải quyết nhanh”. Tuy nhiên, nhận thấy quân Pháp đã tăng cường phòng ngự mạnh mẽ, Bộ Chỉ huy và Đảng ủy chiến dịch đã đưa ra quyết định táo bạo: thay đổi phương châm tác chiến sang “đánh chắc, tiến chắc”.
Quyết định này tuy đúng đắn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều khó khăn:
– Thời gian chiến dịch kéo dài hơn: Thay vì tiến công nhanh chóng, ta cần thực hiện từng bước cẩn trọng, đảm bảo tiêu diệt từng cứ điểm một cách chắc chắn.
– Thay đổi cách đánh: Thay vì tập trung tấn công vào trung tâm, ta cần bao vây, cô lập, từng bước bóp nghẹt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Việc này đòi hỏi sự thay đổi trong cách tổ chức, bố trí lực lượng và hỏa lực.
– Khó khăn về địa hình: Địa hình Điện Biên Phủ hiểm trở, việc vận chuyển pháo binh và trang bị nặng gặp nhiều trở ngại. Việc phân tán pháo ra các trận địa mới trên các điểm cao càng khiến việc tấn công trực tiếp vào các mục tiêu trong lòng chảo trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, với tinh thần quả cảm, không quản ngại gian khổ, hy sinh, quân và dân ta đã vượt qua mọi thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Bằng ý chí kiên cường, mưu trí sáng tạo, ta đã từng bước tiêu diệt các cứ điểm ngoại vi, bao vây, cô lập hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, tạo điều kiện cho đợt tấn công quyết định, giành thắng lợi vang dội.
Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị kỹ lưỡng, vào ngày 13/3/1954, quân ta đã chính thức nổ súng tiến công Điện Biên Phủ, mở màn cho chiến dịch lịch sử chấn động địa cầu. Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra trong gần hai tháng, được chia thành ba đợt tấn công:
Đợt 1: Từ 13/3 đến ngày 17/3/1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ bước vào đợt 1 với những chiến công vang dội. Quân ta đã thể hiện sự mưu trí, dũng cảm, tiêu diệt gọn các cứ điểm Him Lam và Độc Lập, đồng thời bức hàng cứ điểm Bản Kéo.
Thành công này mở toang cánh cửa cho quân ta tiến xuống vùng lòng chảo và khu trung tâm Điện Biên Phủ, phá vỡ hoàn toàn hệ thống phòng ngự kiên cố của địch trên hướng Bắc và Đông Bắc.
Kết quả:
- Hai tiểu đoàn tinh nhuệ nhất của Pháp bị tiêu diệt.
- Một tiểu đoàn khác cùng 3 đại đội ngụy quân Thái tan rã.
- Một số lượng lớn pháo 105 ly và pháo cối 120 ly của địch bị phá hủy hoàn toàn.
- Hầu hết các máy bay chiến đấu trong vùng lòng chảo Điện Biên Phủ bị ta bắn hạ.
Đợt 2: Từ ngày 30/3 đến 26/4/1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ bước vào đợt 2 với những chiến thắng vang dội. Quân ta đã đồng loạt tiến công các cứ điểm phía Đông phân khu trung tâm, đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến dịch.
Kết quả:
- Hơn 5.000 quân địch bị tiêu diệt, bao gồm 4 tiểu đoàn và 9 đại đội, chiếm một nửa tổng số quân địch ở phân khu Bắc và phân khu trung tâm.
- Quân ta kiểm soát phần lớn điểm cao phía Đông, phát triển trận địa tới sát sân bay Mường Thanh.
- Vòng vây quanh tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ được thắt chặt, chia cắt và khống chế hiệu quả các khu vực còn lại.
- Sân bay Mường Thanh bị kiểm soát, hạn chế nguồn tiếp viện của địch cho tập đoàn cứ điểm.
Đợt 2 Chiến dịch Điện Biên Phủ là bước ngoặt quan trọng, tạo điều kiện cho chiến thắng hoàn toàn trong đợt 3.
Đợt 3: Từ ngày 1/5 đến ngày 7/5/1954, quân đội Việt Nam đã thực hiện những đòn tấn công mạnh mẽ, dồn dập vào các cứ điểm còn lại của Pháp ở Điện Biên Phủ. Cánh quân phía Đông nhanh chóng làm chủ các vị trí then chốt, tiêu diệt nhiều quân địch. Phía Tây, quân ta cũng liên tục mở các đợt tấn công, uy hiếp tập đoàn cứ điểm.
Vào lúc 17 giờ ngày 6/5/1954, pháo binh và hỏa tiễn của ta đồng loạt nã đạn vào các vị trí phòng thủ của địch, mở màn cho đợt tổng công kích. Tại khu đồi A1, sau khi sử dụng 1 tấn bộc phá để phá hủy hầm ngầm kiên cố của địch, bộ binh ta chia thành nhiều mũi, dũng mãnh xông lên, áp sát từng vị trí chiến đấu.
Đến 17 giờ 30 phút ngày 7/5/1954, Tướng De Castries cùng toàn bộ Bộ Tham mưu của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ buộc phải đầu hàng. Ngay trong đêm, quân ta tiếp tục tấn công phân khu Nam, khiến quân địch tan vỡ, tháo chạy về Thượng Lào. Đến 22 giờ, chiến dịch Điện Biên Phủ hoàn toàn thắng lợi, toàn bộ quân Pháp bị bắt làm tù binh.
Trải qua 56 ngày đêm gian khổ, với tinh thần “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”, quân và dân ta đã chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, đập tan hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch. Chiến thắng vang dội này đã bắn rơi 62 máy bay, thu giữ 64 xe thiết giáp cùng toàn bộ vũ khí, kho tàng, quân trang, quân dụng của địch.
Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử đã đi vào lịch sử dân tộc như một Bạch Đằng, một Chi Lăng hay một Đống Đa trong thế kỷ XX. Đây là bản anh hùng ca chói lọi về cuộc chiến tranh nhân dân thần kỳ, là minh chứng cho ý chí độc lập, tự chủ và tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam trước kẻ thù xâm lược hùng mạnh. Chiến thắng Điện Biên Phủ còn ghi dấu ấn sâu sắc trong lịch sử thế giới như một chiến công vang dội, góp phần làm sụp đổ hệ thống nô dịch thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc.
2. Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Điện Biên Phủ
Thứ nhất, là đỉnh cao của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, tạo cơ sở căn bản và quyết định cho việc đi đến ký kết Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam;
Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là một chiến thắng quân sự vang dội mà còn là một chiến thắng ngoại giao vô cùng quan trọng. Nó đã đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn ý chí xâm lược của thực dân Pháp và buộc chúng phải ngồi vào bàn đàm phán, ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ (trừ Mỹ) vào ngày 21/7/1954, chấm dứt chiến tranh xâm lược của Pháp ở Việt Nam.
Đây là một bước ngoặt lịch sử vô cùng quan trọng, thể hiện sự trưởng thành vượt bậc của nền ngoại giao Việt Nam trong giai đoạn đầu Cách mạng tháng Tám.
Thứ hai, mở ra giai đoạn cách mạng mới, đưa miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương vững chắc cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước;
Thắng lợi tại Điện Biên Phủ không chỉ kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp mà còn mở ra một chương mới đầy hứa hẹn cho Việt Nam. Trên mọi mặt trận, từ kinh tế đến chính trị, từ quân sự đến văn hóa và ngoại giao, chiến thắng này đã ghi dấu những biến đổi sâu sắc.
Ở miền Bắc, đất nước bước vào hành trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, trong khi ở miền Nam, cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân vẫn tiếp tục. Sự đóng góp của miền Bắc vào tiền tuyến lớn miền Nam và những thành tựu trong việc xây dựng xã hội mới đã làm chắc chắn niềm tin của Nhân dân cả hai miền vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến.
Kế thừa và phát huy tinh thần “độc lập, tự chủ, quyết chiến, quyết thắng” từ Chiến thắng Điện Biên Phủ, nhân dân ta đã vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Nhờ vậy, chúng ta giành được nhiều thắng lợi to lớn, đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ và quân đội tay sai, giải phóng và thống nhất đất nước, đưa nước ta tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Thứ ba, khẳng định đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo của Đảng và sự lớn mạnh, trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam;
Chiến thắng Điện Biên Phủ là minh chứng lịch sử hùng hồn cho chân lý: Một dân tộc nhỏ bé, dù kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng với sự lãnh đạo sáng suốt của một Đảng chân chính, cùng đường lối chính trị, quân sự đúng đắn, kết hợp với sức mạnh to lớn của toàn dân tộc và sự đồng tình, ủng hộ của bạn bè quốc tế, hoàn toàn có thể đánh bại mọi kẻ thù, dù kẻ thù đó có tiềm lực kinh tế, quân sự vượt trội hơn nhiều lần.
Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc mà còn là minh chứng cho sự trưởng thành vượt bậc của Quân đội Nhân dân Việt Nam (QĐNDVN). Từ 34 chiến sĩ với vũ khí thô sơ năm 1944, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, QĐNDVN đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành qua từng trận chiến.
Chiến thắng Điện Biên Phủ là cơ sở vững chắc để sau này toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, vững tin, dám đánh, biết đánh, quyết đánh và đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Thứ tư, chấm dứt sự đô hộ của chủ nghĩa thực dân Pháp ở ba nước Đông Dương, mở đầu quá trình sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới.
Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, mà còn là tiếng chuông cảnh tỉnh và nguồn cổ vũ to lớn cho các dân tộc bị áp bức trên thế giới vùng lên đấu tranh giành độc lập, tự do.
Đây là một chiến thắng vang dội, chấn động địa cầu, buộc chính quyền Pháp phải chấm dứt chính sách cai trị thực dân tàn bạo, mở ra kỷ nguyên giải phóng dân tộc ở châu Á và châu Phi. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã buộc Pháp phải trao trả độc lập cho nhiều nước thuộc địa, đồng thời khiến họ phải xem xét lại vị thế và các chính sách của mình đối với các quốc gia vốn là thuộc địa cũ.
Việt Nam trở thành ngọn cờ đầu sáng chói trong phong trào giải phóng dân tộc, là biểu tượng cho tinh thần quật cường, ý chí độc lập và niềm tin chiến thắng của các dân tộc bị áp bức. Chiến thắng này đã mở ra trang sử mới cho nhân loại, góp phần làm thay đổi cục diện thế giới, tạo nên bước ngoặt lịch sử trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ.
3. Kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954-2024), Bộ Quốc phòng đã ban hành Quyết định số 821/QĐ-BQP ngày 03/3/2024 về việc phê duyệt Đề án tổ chức diễu binh, diễu hành kỷ niệm. Theo đó, Lễ diễu binh, diễu hành sẽ được tổ chức vào sáng ngày 7/5/2024 tại Sân Vận động tỉnh Điện Biên, ngay sau Lễ mít tinh.
Sự kiện trọng đại này hứa hẹn sẽ thu hút sự chú ý đông đảo của người dân cả nước. Đây là dịp để mỗi người con Việt Nam bày tỏ lòng tự hào dân tộc, ghi nhớ sâu sắc công lao to lớn của các thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu cho độc lập, tự do của Tổ quốc.
