Thủy hải sản là tên gọi chỉ chung những sản vật bao gồm các loại động vật, thực vật dưới nước được sử dụng để làm nguồn lợi cho con người như kinh doanh, ăn uống, bán buôn, làm nguyên liệu sản xuất… Hiện nay, tình trạng khai thác thủy sản mang tính tận diệt vẫn diễn biến phức tạp với hình thức ngày càng tinh vi. Việc làm này không chỉ gây tổn hại cho nguồn lợi thủy sản mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, sinh kế của người dân. Vì vậy, hãy cùng Luật Dương Gia tìm hiểu về “Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản” qua nội dung dưới đây.
Căn cứ pháp lý:
- Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017;
- Luật Thủy sản 2017;
- Thông tư 19/2018/TT-BTNMT hướng dẫn bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản;
- Nghị định 42/2019/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản.
1. Nguồn lợi thủy sản và hủy hoại nguồn lợi thủy sản?
1.1 Nguồn lợi thủy sản là gì?
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 3 Luật Thủy sản 2017 thì nguồn lợi thủy sản được quy định cụ thể như sau: “Nguồn lợi thủy sản là tài nguyên sinh vật trong vùng nước tự nhiên có giá trị kinh tế, khoa học, du lịch, giải trí.”
Như vậy, nguồn lợi thủy sản bao gồm tất cả sinh vật trong nguồn nước tự nhiên có giá trị kinh tế, khoa học, du lịch, giải trí. Cần bảo vệ nguồn lợi thủy sản vì nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm do khai thác thủy sản quá mức, sử dụng ngư cụ cấm, khai thác thủy sản mang tính hủy diệt (mìn, kích điện), xả thải gây ô nhiễm môi trường sống của các loại thủy sản, chặn đường di cư của các loại thủy sản.
1.2. Hủy hoại nguồn lợi thủy sản là gì?
Hủy hoại nguồn lợi thủy sản được hiểu là hành vi (một trong các hành vi) sau đây: Sử dụng chất độc, chất nổ, các hóa chất khác, dùng điện hoặc các phương tiện, ngư cụ khác bị cấm để khai thác thủy sản hoặc làm hủy hoại nguồn lợi thủy sản. Khai thác thủy sản tại khu vực bị cấm, trong mùa sinh sản của một số loài hoặc vào thời gian khác mà pháp luật cấm… Hủy hoại nguồn lợi thủy sản là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện với lỗi cố ý, xâm phạm chế độ quản lý nhà nước đối với thủy sản.
2. Dấu hiệu pháp lý của tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản
Theo quy định tại Điều 242, Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản như sau:
“Người nào vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản thuộc một trong các trường hợp sau đây, gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc thủy sản thu được trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Sử dụng chất độc, chất nổ, hóa chất, dòng điện hoặc phương tiện, ngư cụ bị cấm để khai thác thủy sản hoặc làm hủy hoại nguồn lợi thủy sản;
b) Khai thác thủy sản trong khu vực cấm hoặc trong khu vực cấm có thời hạn;
c) Khai thác loài thủy sản bị cấm khai thác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 244 của Bộ luật này;
d) Phá hoại nơi cư ngụ của loài thủy sản thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
g) Vi phạm quy định khác của pháp luật về bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 05 năm:
a) Gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc thủy sản thu được trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Làm chết người;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản 1.500.000.000 đồng trở lên hoặc thủy sản thu được trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Làm chết 02 người trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;
b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;
c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
d) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”
Luật sư là gì? Những lợi ích khi thuê luật sư tham gia tố tụng trong vụ án hình sự
2.1. Khách thể của tội phạm
Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản xâm phạm các quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản của nhà nước. Đây là tội phạm thuộc nhóm tội phạm về môi trường.
Đối tượng tác động của tội phạm này là các loại động vật sinh sống dưới nước (ao, hồ, sông, suối, biển,…). Nếu loại thủy sản là động vật hoang dã quý hiếm thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm quy định tại Điều 244 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.
2.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan của tội phạm này bao gồm:
– Sử dụng chất độc, chất nổ, các hóa chất khác, dòng điện hoặc các phương tiện, ngư cụ bị cấm để khai thác thủy sản hoặc làm hủy hoại nguồn lợi thủy sản;
– Khai thác thủy sản trong khu vực cấm, khu vực cấm có thời hạn theo quy định của pháp luật;
– Khai thác các loài thủy sản bị cấm khai thác theo quy định của pháp luật;
– Phá hoại nơi cư ngụ của các loài thủy sản thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm theo quy định của pháp luật;
– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của người này từ 61% trở lên; hoặc đối với 02 trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% trở lên;
– Vi phạm các quy định khác về bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Hậu quả là yếu tố bắt buộc cấu thành tội phạm hủy hoại nguồn lợi thủy sản. Người thực hiện những hành vi này chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc thủy sản thu được trị giá 50.000.000 đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong những hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Chủ thể thực hiện hành vi hủy hoại nguồn lợi thủy sản thực hiện hành vi của mình với lỗi cố ý, có thể là cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Chủ thể của tội phạm này hoàn toàn nhận thức được hành vi đó là hành vi trái pháp luật, mong muốn cho hậu quả xảy ra hoặc tuy không mong muốn nhưng bỏ mặc cho hậu quả xảy ra. Nhận thức của người phạm tội là bao gồm cả nhận thức về pháp luật, tức là biết Nhà nước cấm không được khai thác mà vẫn khai thác. Nếu vì lý do khách quan người có hành vi huỷ hoại nguồn lợi thuỷ sản mà không nhận thức được hành vi của mình là trái pháp luật thì không phải là cố ý phạm tội.
2.4. Chủ thể
Chủ thể của tội phạm hủy hoại nguồn lợi thủy sản không phải là chủ thể đặc biệt. Tức là bất kỳ người nào đủ 16 tuổi trở lên thực hiện hành vi khách quan được quy định tại Điều 242 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 thì phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội của mình. Chủ thể của tội phạm có thể là cá nhân thực hiện tội phạm một mình nhưng cũng có thể là nhiều người cùng thực hiện tội phạm với vai trò đồng phạm.
Ngoài ra, chủ thể phạm tội còn có thể là pháp nhân thương mại nếu pháp nhân này đáp ứng để các điều kiện được quy định tại Điều 75 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.
3. Hình phạt đối với người phạm tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản
3.1. Đối với cá nhân phạm tội
Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 1 Điều này.
Khung 2: Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 05 năm, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại khoản 2 Điều này.
Khung 3: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 3 Điều này.
Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhận chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
3.2. Đối với pháp nhân thương mại
Khung 1: Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 1 điều này
Khung 2: Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 2 điều này
Khung 3: Phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm, đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 3 điều này.
Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Trên đây là nội dung về “Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản”. Hy vọng qua bài viết của chúng tôi, giúp các bạn hiểu rõ hơn về tội phạm này. Nếu có bất kỳ thắc mắc về nội dung trên hoặc những vấn đề về pháp luật khác hãy liên hệ Hotline: 1900.6568 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
