Bóng đá 5 người, còn được gọi là bóng đá mini, đã trở thành một trong những loại hình thể thao phổ biến nhất tại Việt Nam. Loại hình này phù hợp với tất cả mọi người và thường được chơi trên sân cỏ nhân tạo, đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí và rèn luyện sức khỏe của người dân. Với quy mô nhỏ gọn và luật chơi đơn giản, bóng đá 5 người mang lại sự linh hoạt, dễ tiếp cận và là lựa chọn hàng đầu trong các hoạt động thể thao phong trào tại Việt Nam. Bóng đá 5 người xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 2000, khi sân cỏ nhân tạo bắt đầu phát triển ở các thành phố lớn. Đặc điểm của sân cỏ nhân tạo với kích thước nhỏ gọn, dễ xây dựng và chi phí thấp đã góp phần cung cấp phong trào bóng đá cho lan rộng này. Các sân bóng thường được xây dựng trong các khu dân cư, trường học và các khu thể thao, giúp người dân dễ dàng tham gia tập luyện. Một trong những điểm hấp dẫn của bóng đá 5 người là tính chiến thuật cao. Mỗi đội chỉ có 5 cầu thủ, bao gồm cả thủ môn, nên phối hợp nhịp nhàng và sự phòng thủ nhanh chóng của từng cá nhân đóng vai trò rất quan trọng. Trận đấu thường diễn ra với tốc độ nhanh, Đòi hỏi cầu thủ phải có khả năng quan sát tốt, kỹ thuật xử lý bóng khéo léo và thể lực bền bỉ. Dành cho những người đang quan tâm và muốn tìm hiểu về bộ môn này, bài viết này chúng tôi tổng hợp và chia sẻ về những thông tin về cách chơi và “ luật bóng đá 5 người”.
1. Quyết định ban hành luật bóng đá sân 5 từ Ủy ban TDTT
Quyết định số 480/QĐ-UBTDTT-TT.II vào ngày 13 tháng 6 năm 1998 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Thể dục Thể thao tại Hà Nội, được ban hành dựa trên các căn cứ sau:
- Căn cứ vào Nghị định số 15/CP của Chính phủ ngày 2/3/1993 về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm quản lý Nhà nước của Bộ TDTT, các cơ quan cấp Bộ.
- Nghị định số 03/1998/NĐ-CP của Chính phủ ngày 6/1/1998 về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Ủy ban Thể dục Thể thao.
- Xét đến yêu cầu phát triển và nâng cao trình độ môn Bóng đá 5 người tại Việt Nam.
- Theo đề nghị của Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Việt Nam và Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao II.
QUYẾT ĐỊNH
Điều 1: Phê chuẩn việc ban hành Luật Bóng đá 5 người gồm 18 điều và một phụ lục (phiên bản dịch nguyên văn của Luật Bóng đá 5 người từ Liên đoàn bóng đá Quốc tế – FIFA) do Nhà xuất bản Thể dục thể thao xuất bản vào năm 1998.
Điều 2: Luật Bóng đá 5 người sẽ có hiệu lực trong các giải đấu Bóng đá 5 người trên toàn quốc và các giải đấu Quốc tế tại Việt Nam.
Điều 3: Các giải đấu Bóng đá 5 người trên toàn quốc có thể phát động Điều lệ phù hợp với hoàn cảnh cụ thể, nhưng không vi phạm các điều quy định trong luật này.
Điều 4: Luật Bóng đá 5 người sẽ thay thế các quy định trước đây và có hiệu lực kể từ ngày ban hành.
Điều 5: Các cá nhân sau đây: Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao II, Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ Đào tạo, Chánh Văn phòng Uỷ ban Thể dục thể thao, Giám đốc các Sở Thể dục thể thao, cùng các đơn vị có liên quan sẽ chịu trách nhiệm thực thi Quyết định này.
2. Quy định về Luật bóng đá 5 người ở Việt Nam
2.1. Quy định về kích thước sân thi đấu
Theo luật bóng đá sân 5 người, sân thi đấu có hình chữ nhật và kích thước được điều chỉnh linh động tùy thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất tại nơi tổ chức.
- Kích thước tiêu chuẩn:
- Chiều dài: Từ 25m đến tối đa 42m.
- Chiều rộng: Từ 15m đến tối đa 25m.
- Kích thước sân quốc tế:
Trong các trận đấu quốc tế, kích thước sân thi đấu phải đáp ứng tiêu chuẩn:- Chiều dài: Từ 38m đến 42m.
- Chiều rộng: Từ 18m đến 22m.
- Quy định về góc sân:
Trong trường hợp đường biên ngang có chiều rộng từ 15m đến 16m, bán kính cung tròn tại góc sân phải đạt 4m. Điểm đá phạt đền được xác định cách điểm giữa của cầu môn 6m.
Những quy định này nhằm đảm bảo sân thi đấu phù hợp, tạo điều kiện cho trận đấu diễn ra một cách công bằng và thuận lợi.
2. Quy định về khung thành
Khung thành là bộ phận quan trọng trên sân thi đấu và được thiết kế theo các tiêu chuẩn cụ thể:
- Kích thước khung thành:
- Chiều cao từ mặt sân đến mép dưới xà ngang: 2m.
- Chiều rộng giữa hai cột dọc: 3m.
- Chất liệu và cấu trúc:
- Các cột khung thành và xà ngang phải được làm từ vật liệu như gỗ, kim loại, hoặc chất liệu tổng hợp, đảm bảo an toàn cho cầu thủ.
- Tiết diện của cột và xà ngang không được nhỏ hơn 10cm và không lớn hơn 12cm.
- Tất cả các đường kẻ trên khung thành phải có cùng màu và không dày hơn 8cm.
Ngoài ra, lưới của khung thành phải được gắn chắc chắn vào cấu trúc phía sau và đảm bảo không gây cản trở đến trận đấu.
2.3. Quy định về bóng thi đấu
Bóng sử dụng trong bóng đá sân 5 người cần đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt:
- Thông số kỹ thuật:
- Hình tròn và được làm bằng da hoặc chất liệu tổng hợp chất lượng cao.
- Chu vi: Từ 62cm đến 64cm.
- Khối lượng: Từ 400g đến 440g.
- Áp suất: Từ 400 đến 600 gr/cm².
- Độ nảy: Từ 50cm đến 65cm khi thả từ độ cao 2m.
- Bóng trong trận đấu quốc tế:
- Phải được kiểm định bởi FIFA và mang dấu hiệu nhận biết đặc biệt.
- Trong các trận đấu không quốc tế, có thể sử dụng bóng tương tự nhưng phải đảm bảo an toàn cho các cầu thủ.
Quyền thay đổi bóng trong trận đấu thuộc về trọng tài chính.
2.4. Quy định về cầu thủ
- Số lượng cầu thủ:
- Mỗi đội hình thi đấu chính thức gồm 5 cầu thủ, trong đó bắt buộc có 1 thủ môn.
- Mỗi đội có tối đa 7 cầu thủ dự bị.
- Thay người:
- Khác với bóng đá sân 11 người, bóng đá sân 5 không giới hạn số lần thay người.
- Việc thay người có thể thực hiện ở bất kỳ thời điểm nào của trận đấu, nhưng cầu thủ vào sân phải chờ cầu thủ rời sân hoàn toàn.
- Trang phục cầu thủ:
- Cầu thủ phải mặc áo, quần, giày và các trang bị an toàn.
- Không được đeo các vật dụng có thể gây nguy hiểm như đồ trang sức hoặc các phụ kiện khác.
- Thủ môn được phép mặc quần dài và áo khác màu để dễ phân biệt với cầu thủ khác và trọng tài.
- Vị trí cầu thủ trên sân:
- Thủ môn: Bảo vệ khung thành, được sử dụng tay để cản phá bóng trong khu vực cấm địa.
- Hậu vệ: Chịu trách nhiệm ngăn cản đối phương tấn công.
- Tiền vệ: Hỗ trợ cả tấn công và phòng ngự, điều tiết lối chơi.
- Tiền đạo: Chịu trách nhiệm chính trong việc ghi bàn vào lưới đối phương.
2.5. Quy định về trọng tài
- Số lượng trọng tài:
- Mỗi trận đấu phải có ít nhất 2 trọng tài: 1 trọng tài chính và 1 trọng tài phụ.
- Nhiệm vụ của trọng tài:
- Trọng tài chính: Điều hành trận đấu, giám sát việc thực thi luật thi đấu, xử lý các lỗi vi phạm.
- Trợ lý trọng tài: Hỗ trợ trọng tài chính trong các tình huống như đếm thời gian, báo lỗi, hoặc ghi chép thẻ phạt.
2.6. Quy định về thời gian thi đấu
- Thời gian chính thức:
- Mỗi trận đấu gồm 2 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 20 phút.
- Thời gian nghỉ giữa hai hiệp: Không quá 15 phút.
- Hiệp phụ:
- Nếu tỷ số hòa sau thời gian chính thức, sẽ thi đấu thêm 2 hiệp phụ, mỗi hiệp 5 phút.
- Loạt sút luân lưu:
- Nếu vẫn hòa sau hiệp phụ, hai đội sẽ phân định thắng thua bằng loạt sút luân lưu.
2.7. Quy định về bàn thắng hợp lệ
- Yêu cầu bàn thắng:
- Bóng phải hoàn toàn vượt qua vạch cầu môn giữa hai cột dọc và dưới xà ngang.
- Tình huống ghi bàn phải không có lỗi vi phạm luật thi đấu.
- Cầu thủ ghi bàn không được phạm lỗi với đối phương.
2.8. Quy định về lỗi và hình thức xử phạt
- Lỗi hành vi:
Bao gồm các lỗi phi thể thao như:- Đánh, đấm, xô đẩy hoặc phản ứng quá khích.
- Nhổ nước bọt, xúc phạm đối phương hoặc trọng tài.
- Chơi bóng bằng tay (khi không phải thủ môn trong vòng cấm).
- Hình thức xử phạt lỗi hành vi:
- Thẻ vàng: Cảnh cáo.
- Thẻ đỏ: Truất quyền thi đấu, cầu thủ bị đuổi ra khỏi sân.
- Lỗi tổng hợp:
- Mỗi đội khi phạm lỗi tổng hợp đến lần thứ 5 trong một hiệp sẽ chịu một quả phạt trực tiếp không hàng rào từ khoảng cách 6m.
- Từ lỗi tổng hợp thứ 6 trở đi, đội phạm lỗi không được phép lập hàng rào chắn bóng.
2.9. Các hình thức đá phạt
- Đá phạt trực tiếp: Khi cầu thủ phạm lỗi trực tiếp tại nơi xảy ra lỗi.
- Đá phạt gián tiếp: Áp dụng cho lỗi kỹ thuật, thực hiện tại nơi xảy ra lỗi.
- Đá góc: Khi bóng chạm cầu thủ phòng ngự và ra biên ngang cuối sân.
- Phạt đền: Khi lỗi xảy ra trong vòng cấm địa đội phòng ngự.
- Ném biên: Khi bóng ra biên dọc hoặc chạm trần (đối với sân trong nhà).
3. Phong trào bóng đá sân 5 người ở Việt Nam
Tại Việt Nam, bóng đá 5 người không dừng lại ở mức độ giải trí mà vẫn được tổ chức dưới dạng giải pháp chuyên nghiệp và bán chuyên nghiệp. Các giải đấu như VCK Futsal Quốc gia, giải phong trào công ty hay giải sinh viên thường xuyên được tổ chức, thu hút sự tham gia của hàng đá đội bóng bóng trên khắp nước. Những giải pháp này không chỉ tạo sân chơi lành mạnh mà còn góp phần tìm kiếm, đào tạo các tài năng bóng đá trẻ cho bóng đá Việt Nam. Với sức hút mạnh mẽ và phát triển không ngừng, bóng đá 5 người đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống thể thao của người Việt, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng và thắt chặt tinh thần đoàn kết qua những trận đấu yêu cầu tính toán, sôi động.
4. Một vài chiến thuật trong bóng đá sân 5
Chuyền bóng ngắn: Việc thi đấu trong diện tích sân nhỏ hẹp, cho nên việc luân chuyển bóng nhanh và chính xác là chiến thuật khá phổ biến bằng những đường chuyền ngắn. Để chiến thuật được thực hiện một cách nhịp nhàng, mang lại những tình huống đột biến cần có sự phối hợp ăn ý từ các cầu thủ. Việc này cần sự tập luyện nhuần nhuyễn.
Chuyền bóng dài: Để tạo bất ngờ, khai thác khoảng trống trong khi đang thực hiện các đường bóng ngắn thì sử dụng một đường chuyền dài để thay đổi nhịp độ tấn công sẽ khiến cho đối phương để lộ sơ hở, tình huống như thế có thể khai thác thành bàn thắng.
Sút xa: Trong mỗi đội bóng, luôn có những cầu thủ có khả năng dứt điểm tốt. Tận dụng khoảng cách ngắn của sân 5, một cú sút xa mạnh và chính xác có thể trở thành vũ khí lợi hại để ghi bàn. Các đội bóng cần có những cầu thủ có kỹ năng sút xa tốt để tạo ra những mối đe dọa cho khung thành đối phương.
Chơi power-play: Khi cần ghi bàn trong thời gian ngắn, các đội bóng có thể sử dụng chiến thuật power-play, tức là thay thế thủ môn bằng một cầu thủ outfield. Chiến thuật này giúp tăng cường sức tấn công, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ bị phản công nếu không cẩn thận.
