Người dưới 16 tuổi – trẻ em là tương lai của xã hội, bảo vệ người dưới 16 tuổi cũng chính là bảo vệ tương lai của đất nước nói riêng và thế giới nói chung. Việc quy định các tội xâm phạm tình dục người dưới 16 tuổi trong Bộ luật Hình sự là cơ sở pháp lý quan trọng và cần thiết để thực hiện nhiệm vụ đó và đây cũng là căn cứ để xử lý hành vi phạm tội đồng thời ngăn chặn chúng xảy ra. Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã quy định khá chi tiết các tội phạm xâm phạm tình dục người dưới 16 tuổi, trong đó có quy định cụ thể về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi qua bài viết dưới đây.
Căn cứ pháp lý:
– Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017;
– Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định về các tội xâm hại tình dục trong Bộ luật Hình sự năm 2015.
1. Cấu thành tội phạm của Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
Cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là hành vi của người phạm tội đã dùng mọi thủ đoạn khiến trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đang lệ thuộc vào mình hoặc đang trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với mình. Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi như sau:
Điều 144. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
“1. Người nào dùng mọi thủ đoạn khiến người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đang ở trong tình trạng lệ thuộc mình hoặc trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tính chất loạn luân;
b) Làm nạn nhân có thai;
c) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 3 1% đến 60%;
d) Phạm tội 02 lần trở lên;
đ) Đối với 02 người trở lên;
e) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Nhiều người cưỡng dâm một người;
b) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;
d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Cầu thành tội phạm gồm:
* Mặt khách thể của tội phạm:
– Khách thể của tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi cũng giống như các tội phạm khác thuộc nhóm các tội xâm phạm tình dục người dưới 16 tuổi là quyền bất khả xâm phạm về tình dục của người dưới 16 tuổi.
– Hành vi cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có đối tượng tác động là trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và có mối quan hệ lệ thuộc với người phạm tôi hoặc đang trong tình trạng quẫn bách. Cụ thể:
+ Nạn nhân có mối quan hệ lệ thuộc với người phạm tội. Sự lệ thuộc này bao gồm cả lệ thuộc về mặt vật chất cũng như lệ thuộc về mặt tinh thần và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau như mối quan hệ gia đình, huyết thống (cha mẹ với con cái, anh chị em ruột, ông bà với cháu…), mối quan hệ về công việc (người lao động với người sử dụng lao động, thầy thuốc với bệnh nhân … ) hoặc sự lệ thuộc về mặt vật chất như mối quan hệ nuôi dưỡng, cấp dưỡng, chăm sóc…
+ Nạn nhân đang trong tình trạng quẫn bách là trường hợp nạn nhân là trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi tuy không có mối quan hệ lệ thuộc với người phạm tội nhưng do nhiều nguyên nhân mà dẫn đến việc các em rơi vào tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác với người phạm tội. Nạn nhân đặc biệt là trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi khi rơi vào tình trạng này không thể sáng suốt lựa chọn một xử sự bình thưởng, phù hợp như những người khác hoặc trong lúc bình thường khác.
* Mặt khách quan của tội phạm:
Hành vi khách quan ở tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là hành vi của người phạm tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với nạn nhân bằng mọi thủ đoạn khác nhau lợi dụng quan hệ lệ thuộc hoặc tình trạng quẫn bách của nạn nhân. Bằng những thủ đoạn này, người phạm tội khống chế tư tưởng của nạn nhân để nạn nhân phải miễn cưỡng thực hiện hành vi giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác với người phạm tội.
Thủ đoạn trong tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi khác với thủ đoạn được sử dụng trong tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi bởi những thủ đoạn được sử dụng trong tội phạm này chưa đến mức làm nạn nhân bị tế liệt ý chí, không dám kháng cự như ở tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Nạn nhân của tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi miễn cưỡng phải giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người phạm tội, sự miễn cưỡng nay là ý thức chủ quan của họ, họ vẫn còn nhận thức được, còn có khả năng tự vệ nhưng vì sự lệ thuộc hoặc tỉnh trạng quẫn bách của mình mà không còn cách nào khác, buộc phải thuận theo người phạm tội.
– Hành vi giao cấu: Theo quy định tại khoản 1 điều 3 Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định về các tội xâm hại tình dục trong Bộ luật Hình sự nêu định nghĩa giao cấu như sau:
“1. Giao cấu quy định tại khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ luật Hình sự là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào.
Giao cấu với người dưới 10 tuổi được xác định là đã thực hiện không phụ thuộc vào việc đã xâm nhập hay chưa xâm nhập.”
Theo quy định trên thì giao cấu được hiểu là một người chủ động dùng bộ phận sinh dục của mình tiếp xúc với các bộ phận khác trên cơ thể của đối phương, bất kể là đồng giới hay khác giới. Giao cấu với người dưới 10 tuổi được xác định là đã thực hiện không phụ thuộc vào việc đã xâm nhập hay chưa xâm nhập.
– Hành vi quan hệ tình dục khác: Hành vi quan hệ tình dục khác là hành vi của những người cùng giới tính hay khác giới tính sử dụng bộ phận sinh dục nam, bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn của người khác với bất kỳ mức độ xâm nhập nào, bao gồm một trong các hành vi sau đây:
+ Đưa bộ phận sinh dục nam xâm nhập vào miệng, hậu môn của người khác;
+ Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, hậu môn của người khác.
* Mặt chủ quan của tội phạm:
– Đối với tội cưỡng dâm, dấu hiệu lỗi của chủ thể đòi hỏi là lỗi cố ý. Người phạm tội biết nạn nhân là người lệ thuộc mình hoặc biết họ là người đang trong tình trạng quẫn bách, người phạm tội cũng biết hành vi đe dọa hay hứa hẹn của mình là hành vi lợi dụng quan hệ lệ thuộc hoặc là hành vi lợi dụng tình trạng quẫn bách của nạn nhân để buộc họ phải miễn cưỡng cho giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác.
– Động cơ phạm tội cưỡng dâm có thể do ham muốn, nhu cầu tình dục hoặc do các động cơ khác. Tuy nhiên, đối với tội cưỡng dâm thì động cơ phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc.
* Mặt chủ thể của tội phạm:
– Chủ thể của tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là người có năng lực trách nhiệm hình sự – người có năng lực nhận thức, năng lực điều khiển hành vi theo đòi hỏi của xã hội và đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo luật định khi thực hiện hành vi cưỡng dâm.
– Về độ tuổi, người từ đủ 14 tuổi trở lên có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.
2. Hình phạt đối với tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
Hình phạt được quy định với tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có 03 khung hình phạt khác nhau: mức hình phạt thấp nhất được quy định tại Khoản 1 là 05 năm đến 10 năm tù giam, mức hình phạt thứ hai được quy định tại Khoản 2 là phạt tù từ 07 năm đến 15 năm, và mức hình phạt cao nhất được quy định tại Khoản 3 là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân
Các tình tiết tăng nặng định khung của tội phạm này về cơ bản là giống với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Một số tình tiết định khung tăng nặng như sau:
– Có tính chất loạn luân: Tính chất loạn luân được thể hiện ở chỗ giữa người phạm tội với người bị hại có cùng dòng máu về trực hệ: bố mẹ với con cái, ông bà với các cháu, giữa anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, giữa những người có họ trong phạm vi ba đời.
– Tình tiết “làm nạn nhân có thai” chỉ áp dụng khi nạn nhân có thai trong độ tuổi từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và là kết quả trực tiếp do hành vi cưỡng dâm dẫn tới. Nếu người phạm tội cưỡng dâm khi nạn nhân từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi nhưng nạn nhân có thai lại là do hành vi cưỡng dâm lúc nạn nhân đã đủ 16 tuổi thì không thể áp dụng tình tiết này.
– Tình tiết “phạm tội 02 lần trở lên”: tất cả các lần cưỡng dâm, nạn nhân đều từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, nếu chỉ có 01 lần nạn nhân bị hiếp là từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi còn các lần khác nạn nhân đã đủ 16 tuổi trở lên thì không áp dụng tình tiết này. Hoặc có lần nạn nhân là người dưới 13 tuổi thì người phạm tội còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.
– Tình tiết “đối với 02 người trở lên”: các nạn nhân bị cưỡng dâm đều ở độ tuổi từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi. Nếu chỉ có một nạn nhân từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, những người khác không thuộc độ tuổi này thì không áp dụng tình tiết này.
+ Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội: Nếu có căn cứ cho rằng người phạm tội biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn cưỡng dâm đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi thì mới áp dụng tình tiết này, nếu người phạm tội bị nhiễm HIV nhưng không biết mình bị nhiễm thì không áp dụng tình tiết này. Đồng thời, để áp dụng tình tiết này, chỉ cần người phạm tội biết mình nhiễm HIV mà vẫn cưỡng dâm là thuộc trường hợp phạm tội này, không cần phải xác định là người bị hại có bị nhiễm hay không.
+ Làm nạn nhân chết hoặc tự sát:
Làm nạn nhân chết: Đây là trường hợp nạn nhân do bị cưỡng dâm mà chết, nếu nạn nhân chết không phải do bị cưỡng dâm mà do nguyên nhân khác thì không thuộc trường hợp phạm tội này mà tùy trường hợp cụ thể, người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng dâm đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi và tội phạm tương ứng với hành vi làm nạn nhân bị chết.
Làm nạn nhân tự sát: nếu nạn nhân vì bị cưỡng dâm mà tự sát thì người đã cưỡng dâm nạn nhân sẽ phạm tội thuộc trường hợp “làm nạn nhân tự sát”. Chỉ cần xác định nạn nhân bị cưỡng dâm có hành vi tự sát, nạn nhân có bị chết hay không, không phải là dấu hiệu bắt buộc để xác định tình tiết phạm tội này.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm (Khoản 4 Điều 144 BLHS 2015). Như vậy, đối với tội cưỡng dâm người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, tòa án có thể tuyên hình phạt bổ sung, buộc người phạm tội không được giữ chức vụ, không được hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm Việc áp dụng hình phạt bổ sung này được xem xét khi người phạm tội lợi dụng chức vụ, nghề nghiệp hoặc công việc nhất định để thực hiện hành vi cưỡng dâm đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, nhằm tăng cường hình phạt chính và loại bỏ điều kiện để người bị kết án tội cưỡng dâm có thể phạm tội lại.
Như vậy, bài viết trên đây đã làm rõ nội dung về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích. Trường hợp có thắc mắc bạn có thể liên hệ tổng đài 19006586 để được hỗ trợ tư vấn cụ thể.
