Mặc dù di chúc thường được nghĩ đến như một công cụ dành cho người cao tuổi hoặc những người có tài sản lớn, nhưng thực tế, lập di chúc khi còn trẻ lại mang đến nhiều lợi ích bất ngờ. Còn trẻ có nên lập di chúc hay không? Đây là một câu hỏi mà nhiều người bỏ qua, nhưng thực tế, việc chuẩn bị cho tương lai từ sớm giúp bạn bảo vệ tài sản, quyền lợi cá nhân cũng như đảm bảo rằng nguyện vọng của mình sẽ được thực hiện đúng đắn nếu có sự cố xảy ra. Việc lập di chúc không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn thể hiện sự trưởng thành và có trách nhiệm đối với những người thân yêu trong gia đình. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá lý do tại sao lập di chúc ngay từ khi còn trẻ là một quyết định thông minh và cần thiết, cũng như các yếu tố quan trọng khi soạn thảo một di chúc hợp pháp.
Căn cứ pháp lý:
1. Di chúc là gì?
Tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 định nghĩa: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời.
Thông qua bản di chúc, người lập di chúc chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng tài sản, phân định phần tài sản, giao nghĩa vụ cho người thừa kế đối với phần tài sản mà mình để lại sau khi chết.
Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ, di chúc có hai hình thức thể hiện:
– Phải lập thành văn bản không có người làm chứng hoặc có người làm chứng, có công chứng hoặc có chứng thực.
– Chỉ khi không thể lập thành văn bản mới sử dụng di chúc miệng
Tuy nhiên, di chúc miệng chỉ có thời hạn trong 03 tháng. Nếu sau 03 tháng kể từ thời điểm lập mà người đó vẫn còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì bị mặc nhiên hủy bỏ.
Ngoài ra, các điều kiện về hình thức sau đây cũng phải đảm bảo:
– Nội dung phải có: Ngày, tháng, năm lập; Họ, tên và nơi cư trú của người lập, người được nhận di sản; Di sản để lại và nơi có di sản…
– Không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu.
– Phải được đánh số trang và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.
– Nếu có tẩy xóa thì người lập di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xoá, sửa chữa.
2. Điều kiện của người lập di chúc
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Bởi vậy, người này có các quyền sau:
– Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;
– Phân định phần di sản cho từng người thừa kế;
– Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng;
– Giao nghĩa vụ cho người thừa kế;
– Chỉ định người giữ, quản lý và phân chia di sản
Tuy nhiên, không phải ai cũng được quyền để lại di sản cho người khác. Bởi Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, người dưới 18 tuổi chỉ được lập di chúc khi từ đủ 15 tuổi trở lên.
Quy định cụ thể như sau:
– Người thành niên (người từ đủ mười tám tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ) minh mẫn, sáng suốt trong khi lập; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép
– Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc này.
3. Còn trẻ có nên lập di chúc không
Nhiều người cho rằng di chúc chỉ dành cho người già hoặc những người sở hữu khối tài sản khổng lồ. Tuy nhiên, việc lập di chúc không phụ thuộc vào độ tuổi mà liên quan đến trách nhiệm đối với tài sản và những người thân yêu. Cuộc sống luôn tiềm ẩn những điều bất ngờ, và nếu không có sự chuẩn bị trước, tài sản của bạn có thể bị phân chia theo quy định pháp luật, đôi khi không đúng với mong muốn của bạn.
Ngay cả khi còn trẻ, bạn vẫn có những tài sản đáng kể như tiền tiết kiệm, chứng khoán, hợp đồng bảo hiểm, tài sản trí tuệ hay thậm chí các tài khoản kinh doanh online. Nếu không có di chúc, việc phân chia những tài sản này có thể trở nên phức tạp hoặc gây ra tranh chấp không đáng có. Ngoài ra, nếu bạn đang chăm sóc cha mẹ già, con nhỏ hoặc có người thân phụ thuộc tài chính vào mình, di chúc sẽ giúp đảm bảo họ nhận được sự hỗ trợ cần thiết.
Lập di chúc cũng là cách để hạn chế rắc rối pháp lý và bảo vệ quyền lợi của những người thân yêu. Không có di chúc đồng nghĩa với việc tài sản của bạn sẽ được chia theo quy định chung của pháp luật, có thể dẫn đến những tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình. Một bản di chúc rõ ràng không chỉ giúp tránh được những mâu thuẫn không đáng có mà còn đảm bảo mong muốn của bạn được thực hiện.
Nhiều người trẻ ngại lập di chúc vì nghĩ rằng điều đó mang ý nghĩa tiêu cực, nhưng thực tế, đây là một quyết định mang tính chiến lược và có trách nhiệm, giống như việc lập kế hoạch tài chính hay mua bảo hiểm. Lập di chúc không phải là bi quan mà là một bước chuẩn bị thông minh, giúp bạn chủ động trong việc bảo vệ tài sản và những người thân yêu. Thay vì chờ đợi đến khi quá muộn, hãy coi việc lập di chúc là một phần quan trọng trong kế hoạch tài chính và cuộc sống của bạn.
4. Lợi ích khi lập di chúc khi còn trẻ
Việc lập di chúc khi còn trẻ có thể không phải là điều mà nhiều người nghĩ đến, nhưng thực tế, đây là một bước đi thông minh và cần thiết để bảo vệ tài sản cũng như quyền lợi của bản thân. Dưới đây là những lợi ích đáng kể khi bạn quyết định lập di chúc từ sớm:
-
Bảo vệ tài sản và quyền lợi cá nhân:
Lập di chúc giúp bạn xác định rõ ràng và minh bạch cách thức phân chia tài sản của mình khi không may gặp sự cố. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài sản cá nhân mà còn đảm bảo rằng tài sản sẽ được chuyển giao đúng theo nguyện vọng của bạn, tránh những tranh chấp không cần thiết trong gia đình hoặc giữa các bên thừa kế. -
Đảm bảo quyền lợi cho người thân yêu:
Một trong những lý do quan trọng để lập di chúc là bảo vệ quyền lợi của người thân trong gia đình. Nếu bạn có vợ/chồng, con cái, hoặc những người thân khác, di chúc sẽ giúp đảm bảo họ được hưởng thừa kế hợp pháp và công bằng, tránh tình trạng tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình sau khi bạn qua đời. -
Tăng cường sự an tâm và tránh những tranh chấp trong gia đình:
Lập di chúc sớm giúp bạn yên tâm về việc tài sản sẽ được phân chia hợp lý và công bằng. Điều này cũng giúp ngăn ngừa các cuộc tranh cãi, kiện tụng hoặc sự bất hòa trong gia đình, đặc biệt là khi bạn không còn sống để giải thích ý muốn của mình. Việc này mang lại sự bình yên cho cả gia đình, giúp mọi người tránh khỏi những rắc rối không đáng có. -
Giúp thực hiện các mục tiêu tài chính dài hạn:
Nếu bạn có những mục tiêu tài chính dài hạn, như hỗ trợ việc học hành cho con cái hoặc bảo vệ tài sản gia đình, lập di chúc sẽ giúp bạn chắc chắn rằng những mục tiêu này sẽ được thực hiện đúng đắn. Bạn có thể chỉ định rõ ràng những người hoặc tổ chức sẽ nhận trách nhiệm thực hiện các mục tiêu tài chính của mình, giúp mang lại sự an toàn tài chính cho gia đình trong tương lai. -
Chuẩn bị cho những tình huống bất ngờ:
Cuộc sống luôn tiềm ẩn những rủi ro và biến cố không lường trước được. Việc lập di chúc khi còn trẻ giúp bạn chuẩn bị sẵn sàng cho những tình huống bất ngờ, dù đó là tai nạn, bệnh tật hay những sự kiện ngoài ý muốn. Sự chuẩn bị này giúp bạn không chỉ bảo vệ tài sản của mình mà còn đảm bảo rằng mọi quyết định về quyền lợi cá nhân sẽ được thực hiện chính xác và theo đúng nguyện vọng của bạn. -
Tạo dựng hình ảnh trưởng thành và có trách nhiệm:
Việc lập di chúc khi còn trẻ thể hiện sự trưởng thành và có trách nhiệm với cuộc sống và gia đình. Đây là một hành động thể hiện sự chu đáo và sự quan tâm đến tương lai, giúp bạn thể hiện một mặt khác của bản thân là người biết suy nghĩ dài lâu và không chỉ sống cho hiện tại.
5. Khi nào nên lập di chúc?
Nhiều người cho rằng chỉ khi già yếu hoặc mắc bệnh nặng mới cần lập di chúc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc lập di chúc sớm không chỉ giúp bảo vệ tài sản mà còn đảm bảo quyền lợi cho những người thân yêu. Dưới đây là những thời điểm mà bạn nên cân nhắc lập di chúc:
- Khi sở hữu tài sản có giá trị
Dù bạn còn trẻ nhưng nếu bạn đã có tài sản đáng kể như bất động sản, cổ phiếu, tiền tiết kiệm, hoặc sở hữu một doanh nghiệp, bạn nên lập di chúc để quy định rõ ràng ai sẽ thừa kế những tài sản này. Điều này giúp tránh tranh chấp và đảm bảo tài sản được phân chia theo đúng mong muốn của bạn.
- Khi lập gia đình hoặc có con
Khi kết hôn, tài sản của bạn có thể liên quan đến quyền lợi của vợ/chồng. Nếu có con, di chúc càng trở nên quan trọng hơn vì nó giúp bạn quyết định ai sẽ là người giám hộ nếu chẳng may có chuyện xảy ra. Điều này đặc biệt quan trọng với những gia đình có con nhỏ, vì một bản di chúc hợp pháp có thể đảm bảo con cái được nuôi dưỡng bởi người mà bạn tin tưởng nhất.
- Khi bạn muốn bảo vệ quyền lợi cho người thân
Không phải lúc nào tài sản cũng tự động được phân chia theo mong muốn của bạn. Trong nhiều trường hợp, nếu không có di chúc, tài sản sẽ được chia theo pháp luật và có thể không đến tay những người bạn muốn. Nếu bạn có cha mẹ già, anh chị em phụ thuộc, hoặc một người thân cần hỗ trợ tài chính, lập di chúc sẽ giúp đảm bảo họ nhận được sự bảo trợ cần thiết.
- Có ý định để lại tài sản cho tổ chức từ thiện hoặc mục đích đặc biệt
Bạn muốn một phần tài sản của mình được sử dụng cho một tổ chức từ thiện, trường học, hoặc mục đích xã hội? Nếu không có di chúc, tài sản của bạn có thể không được sử dụng theo cách bạn mong muốn. Việc lập di chúc giúp bạn thể hiện trách nhiệm xã hội và đóng góp cho những giá trị mà bạn tin tưởng.
- Có kế hoạch tài chính dài hạn
Những người trẻ thành công sớm thường có các kế hoạch đầu tư và tích lũy tài sản từ sớm. Nếu bạn đang điều hành một doanh nghiệp, đầu tư vào bất động sản, hoặc có nguồn thu nhập thụ động, di chúc giúp bạn định hướng rõ ràng về việc quản lý tài sản trong tương lai, đảm bảo tài sản đó không bị thất thoát hoặc tranh chấp.
Lập di chúc không có nghĩa là bạn đang nghĩ đến điều tiêu cực, mà đó là một hành động có trách nhiệm với chính mình và những người thân yêu. Khi bạn còn minh mẫn, còn thời gian suy nghĩ và quyết định một cách sáng suốt, đó chính là thời điểm lý tưởng để lập di chúc. Bởi vì cuộc sống luôn có những điều bất ngờ, nhưng việc chuẩn bị trước giúp bạn kiểm soát được tương lai của chính mình.
4.Thế nào là một bản di chúc hợp pháp?
– Một bản di chúc được coi là hợp pháp khi: Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép; Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
– Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
– Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
– Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Di chúc hợp pháp là điều kiện quan trọng quyết định ý nguyện của chủ sở hữu tài sản được thể hiện trong di chúc có hiệu lực và được thực hiện trên thực tế hay không. Do đó, nếu không hiểu rõ các quy định của pháp luật, chúng ta có thể tham khảo ý kiến tư vấn của Luật sư, hướng dẫn của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
5. Cách lập di chúc hợp pháp
5.1. Lập di chúc bằng miệng
Di chúc miệng chỉ được chấp nhận trong trường hợp người lập di chúc đang trong tình trạng nguy kịch, tính mạng bị đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản. Để đảm bảo hiệu lực pháp lý, di chúc miệng phải được thực hiện theo trình tự sau:
-
Người lập di chúc tuyên bố ý nguyện cuối cùng của mình về việc định đoạt tài sản trước mặt ít nhất 2 người làm chứng.
-
Người làm chứng ghi chép lại nội dung di chúc, cùng ký tên và điểm chỉ vào bản ghi chép.
-
Trong vòng 5 ngày kể từ ngày lập, bản di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Lưu ý: Nếu sau 3 tháng kể từ ngày lập, người để lại di chúc vẫn còn sống, minh mẫn, sáng suốt, thì di chúc miệng này mặc nhiên bị hủy bỏ.
5.2. Lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng
Người lập di chúc có thể tự mình viết tay hoặc đánh máy di chúc mà không cần người làm chứng. Tuy nhiên, để đảm bảo hợp pháp, bản di chúc này cần đáp ứng các điều kiện sau:
-
Người lập di chúc phải tự tay viết và ký tên vào di chúc.
-
Tại thời điểm lập di chúc, người này phải hoàn toàn minh mẫn, sáng suốt, không bị cưỡng ép hay lừa dối.
-
Nội dung di chúc phải thể hiện rõ ràng ý nguyện của người lập và không vi phạm quy định của pháp luật.
Lưu ý: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng nên được công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo hiệu lực pháp lý, tránh những tranh chấp sau này.
5.3. Lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng
Nếu người lập di chúc không thể tự viết tay do lý do khách quan, họ có thể nhờ người khác viết hộ hoặc đánh máy. Trong trường hợp này, di chúc phải có ít nhất 2 người làm chứng và tuân theo các điều kiện sau:
-
Người lập di chúc phải ký tên hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng.
-
Những người làm chứng phải ký xác nhận vào bản di chúc để đảm bảo tính hợp pháp.
Lưu ý về người làm chứng: Để tránh xung đột lợi ích, người làm chứng không được là:
– Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
– Người có quyền lợi hoặc nghĩa vụ tài sản liên quan đến nội dung di chúc.
– Người chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
Trường hợp bạn đang đang còn thắc mắc về nội dung trên cũng như các vấn đề có liên quan hoặc sử dụng dịch vụ pháp lý, liên hệ ngay Hotline để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất!
CÔNG TY LUẬT TNHHH DƯƠNG GIA - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
Địa chỉ: 141 Diệp Minh Châu, phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: 0931548999; 02367300899
