Nhiều người, trong cuộc sống, nuôi hy vọng và mong muốn có thể để lại những giá trị tốt đẹp nhất cho thế hệ sau. Đối với họ, việc quyết định làm thế nào để truyền đạt tài sản là một quyết định quan trọng và đôi khi đầy khó khăn. Trong lúc này, sự phân vân giữa việc tặng trực tiếp và việc lập di chúc, di tặng trở thành một trăn trở khó lường. Một số người có xu hướng muốn trải nghiệm niềm vui và hạnh phúc của việc tặng quà trực tiếp, chứng tỏ tình cảm và quan tâm riêng biệt. Họ coi đây như một cách để thể hiện lòng tri ân và gắn kết tình cảm gia đình. Tuy nhiên, những người khác lại chọn con đường lập di chúc hoặc di tặng để đảm bảo rằng tài sản của họ sẽ được phân phối theo ý muốn và mang lại lợi ích lâu dài cho người nhận.
Vậy di tặng và di chúc có điểm giống và khác nhau ra sao? Hãy cùng Luật Dương Gia tìm hiểu để làm rõ sự khác biệt giữa hai khái niệm này.
Căn cứ pháp lý:
1. Di tặng là gì?
1.1. Khái niệm
Theo quy định của Điều 646 Bộ luật Dân sự 2015, di tặng là hành động mà người lập di chúc chọn dành một phần của di sản của mình để tặng cho người khác, và điều này phải được rõ ràng ghi chép trong di chúc.
Người được di tặng cần phải đáp ứng hai điều kiện chính. Đầu tiên, họ phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế để có khả năng nhận và quản lý tài sản được tặng. Thứ hai, người được di tặng cũng có thể là người đã được sinh ra và tiếp tục sống sau thời điểm mở thừa kế, nhưng đã thành thai trước khi người lập di chúc qua đời. Trong trường hợp người được di tặng không phải là cá nhân, điều kiện duy nhất là họ phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Quan trọng hơn, người được di tặng không có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được tặng, trừ khi toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập di chúc. Trong trường hợp này, phần di tặng cũng có thể được sử dụng để đảm bảo thực hiện phần nghĩa vụ tài sản còn lại của người lập di chúc. Điều này đồng nghĩa với việc di tặng không chỉ là một hành động tặng quà, mà còn là một cách linh hoạt để quản lý và chia sẻ tài sản một cách công bằng và thông minh theo ý muốn của người lập di chúc.
1.2. Đặc điểm của di tặng
– Người lập di chúc có thể chỉ định người thừa kế theo di chúc và chỉ định người được hưởng tài sản di tặng, vì vậy di tặng có những đặc điểm như sau:
Đối với di tặng, người lập di chúc thực hiện hành vi pháp lý đơn phương định đoạt tài sản của mình cho người được di tặng. Sau khi người lập di chúc chết, thì người được di tặng có quyền nhận hay từ chối nhận di sản.
– Di tặng và hợp đồng tặng cho giống nhau là người lập di chúc chuyển quyền sở hữu tài sản cho người được di tặng/bên nhận tặng cho. Người được di tặng và được tặng cho không có nghĩa vụ đối với người thứ ba.
– Điểm khác nhau giữa di tặng và tặng cho là di tặng do người lập di chúc quyết định, còn việc nhận di sản hay không nhận di sản do người được di tặng quyết định. Hợp đồng tặng cho là một giao dịch dân sự có sự thỏa thuận của người có tài sản và người được tặng cho.
1.3. Đối tượng di tặng
Pháp luật chỉ định lượng di sản mà không định tính tài sản, mọi tài sản xác định được giá trị về kinh tế đều có thể quy đổi thành giá trị của di tặng. Pháp luật quy định như trên nhằm tạo điều kiện cho người lập di chúc định đoạt tài sản của mình một cách tự do nhất và không bị ràng buộc vào tính chất của tài sản mà chỉ quan tâm đến giá trị của tài sản dùng để di tặng.
1.4. Chủ thể được di tặng
– Người được di tặng là cá nhân phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết.
– Trường hợp người được di tặng không phải là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
1.5. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại
Người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được di tặng, trừ trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập di chúc thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này.
1.6. Quyền từ chối hưởng di tặng
Người được di tặng có quyền nhận và cũng có quyền từ chối quyền hưởng di tặng mà không hạn chế quyền định đoạt như đối với người thừa kế. Người được di tặng không phải là người thừa kế theo di chúc và theo pháp luật của người để lại di tặng. Người được di tặng không phải dung di tăng để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người chết, nếu di sản khác của người để lại di tặng vẫn còn đủ để thanh toán. Phân di tặng liên quan đến sự từ chối quyền hưởng của người được di tặng là di sản để chia thừa kế theo pháp luật – tương tự như phần di sản liên quan đến phần di chúc không có hiệu lực thi hành.
2. Khái niệm di chúc và thừa kế theo di chúc
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Theo quy định này thì di chúc phải có các yếu tố sau:
– Đó là sự thể hiện ý chí của cá nhân mà không phải là của bất cứ chủ thể nào khác;
– Mục đích của việc lập di chúc là chuyển tài sản là di sản của mình cho người khác;
– Chỉ có hiệu lực sau khi người đó chết.
Di chúc là hành vi pháp lí đơn phương của người lập di chúc, do đó di chúc phải tuân thủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự nói chung và điều kiện có hiệu lực của di chúc nói riêng. Vì vậy, một người muốn định đoạt tài sản của mình bằng di chúc cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật về thừa kế theo di chúc.
Thừa kế theo di chúc là việc dịch chuyển tài sản của người đã chết cho người khác còn sống theo quyết định của người đó trước khi chết được thể hiện ttong di chúc. Nội dung cơ bản của thừa kế theo di chúc là chỉ định người thừa kể (cá nhân, tổ chức) và phân định tài sản, quyền tài sản cho họ, giao cho họ nghĩa vụ tài sản…
3. Phân biệt di chúc và di tặng
Trong pháp luật dân sự, việc chuyển giao tài sản có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào ý chí của người sở hữu tài sản cũng như hoàn cảnh thực tế. Trong đó, di chúc, di tặng là hai khái niệm quan trọng, đóng vai trò trong việc xác lập quyền sở hữu tài sản giữa các cá nhân hoặc tổ chức. Mặc dù cả hai hình thức này đều liên quan đến việc chuyển giao tài sản từ một người sang một người khác, nhưng chúng có bản chất pháp lý, thời điểm có hiệu lực và điều kiện thực hiện khác nhau. Do đó, việc hiểu rõ sự khác biệt giữa di chúc, di tặng và tặng cho tài sản là cần thiết để đảm bảo áp dụng đúng các quy định của pháp luật, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên có liên quan trong từng trường hợp cụ thể
3.1. Điểm giống nhau
– Hình thức thể hiện: Cả hai đều được ghi nhận bằng di chúc hợp pháp
– Về ý chí của chủ sở hữu tài sản: Việc lập di chúc hay di tặng đều được hình thành và phát sinh trên cơ sở ý chí dịnh đoạt đơn phương của người lập di chúc.
– Đối với người nhận tặng cho/ nhận thừa kế: Đều phải là cá nhân còn sống tại thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người nhận theo di chúc/di tặng không phải là cá nhân thì phải tồn tại và hoạt động tại thời điểm mở thừa kế.
– Thời điểm có hiệu lực: di tặng và di chúc đều sẽ phát sinh hiệu lực kể từ thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết trong trường hợp này là ngày được xác định tại Khoản 2 Điều 71 của Bộ luật dân sự 2015.
3.2. Điểm khác nhau
Mặc dù đều liên quan đến việc định đoạt tài sản, nhưng di chúc, di tặng vẫn có những điểm khác nhau rõ rệt về bản chất, thời điểm có hiệu lực và điều kiện thực hiện. Việc phân biệt rõ các nội dung liên quan đến hai khái niệm này giúp áp dụng đúng quy định pháp luật trong từng trường hợp cụ thể:
|
DI CHÚC |
DI TẶNG |
|
|
Khái niệm |
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. |
Di tặng là việc người lập di chúc dành một phần di sản để tặng cho người khác. Việc di tặng phải được ghi rõ trong di chúc. |
|
Về Bản chất |
Di chúc là việc thể hiện ý chí, mong muốn của người để lại di sản sau khi qua đời cho người được thừa kế. Những người được hưởng thừa kế theo di chúc thường là con cái, bố mẹ, vợ chồng,…
|
Di tặng được lập dựa trên việc người để tài sản xuất phát từ tình cảm yêu mến muốn dành tặng một phần di sản sau khi qua đời cho người khác. Thông thường người được nhận di tặng có thể không có quan hệ hôn nhân, huyết thống. |
| Nghĩa vụ của người nhận di sản/di tặng/tặng cho |
Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi không vượt quá phần tài sản mà mình nhận được. |
Người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được di tặng. Trừ trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập di chúc thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này. |
4. Hỗ trợ giải đáp và giải quyết tranh chấp
Luật Dương Gia một trong những đơn vị hàng đầu về tư vấn pháp lý và tranh tụng tại Việt Nam. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý về thừa kế, di chúc và di tặng tài sản, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của khách hàng một cách toàn diện và chuyên nghiệp.
4.1. Dịch vụ tư vấn và hỗ trợ thủ tục di tặng tài sản
- Tư vấn pháp luật về thừa kế, di chúc: Đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm tư vấn về quyền thừa kế, di chúc và di tặng tài sản theo quy định pháp luật hiện hành.
- Soạn thảo, lập di chúc hợp pháp: Hỗ trợ khách hàng soạn thảo, lập di chúc theo các hình thức: di chúc viết tay, di chúc công chứng, di chúc có người làm chứng… Cung cấp các mẫu di chúc chuyên nghiệp, đảm bảo tính pháp lý.
- Lưu trữ di chúc an toàn, bảo mật: Hệ thống chi nhánh trên toàn quốc giúp khách hàng lưu trữ di chúc an toàn, tránh mất mát hoặc tranh chấp sau này.
- Thẩm định di chúc: Luật sư kiểm tra tính hợp pháp của di chúc, đảm bảo di chúc đáp ứng đủ điều kiện theo pháp luật Việt Nam.
- Khai nhận di sản thừa kế: Hỗ trợ thủ tục khai nhận di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật, giúp khách hàng đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
- Giải quyết tranh chấp di sản thừa kế: Đại diện khách hàng tham gia tố tụng để bảo vệ quyền lợi trước tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền.
4.2. Dịch vụ pháp lý liên quan khác
Ngoài dịch vụ di chúc và thừa kế, chúng tôi còn cung cấp:
- Luật sư tư vấn, đại diện pháp lý
- Công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản
- Thừa phát lại, lập vi bằng
- Giám định chữ ký, tài liệu
Các dịch vụ liên quan đến di chúc, thừa kế nói chung của Công ty Luật Dương Gia không chỉ đảm bảo tính hợp pháp, mà còn giúp khách hàng an tâm rằng tài sản của mình sẽ được phân chia đúng ý nguyện, tránh các mâu thuẫn không đáng có.
Trên đây là bài viết của Luật Dương Gia về các vấn đề liên quan đến di tặng cũng như thừa kế. Trường hợp bạn đang còn thắc mắc hoặc sử dụng dịch vụ pháp lý, liên hệ ngay với Công ty luật Dương Gia để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất!
CÔNG TY LUẬT TNHHH DƯƠNG GIA - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
Địa chỉ: 141 Diệp Minh Châu, phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: 0931548999; 02367300899
