Những năm gần đây, tình hình trẻ em bị xâm hại tình dục xảy ra ngày càng nhiều và diễn biến rất phức tạp. Tình trạng xâm hại tình dục này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tâm sinh lý lành mạnh của trẻ em. Hành vi xâm hại tình dục trẻ em được Đảng và nhà nước ta xác định là loại tội phạm gây nguy hiểm rất lớn cho xã hội. Một trong những tội phạm xâm hại tình dục trẻ em đang có diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng chính là tội “Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi” quy định tại Điều 145 của Bộ luật hình sự năm 2015. Tình hình tội phạm này xảy ra ngày càng nhiều gây bức xúc cho gia đình có trẻ em bị xâm hại tình dục và toàn xã hội. Bài viết dưới đây sẽ đi vào phân tích về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.
Căn cứ pháp lý:
– Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017;
– Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định về các tội xâm hại tình dục trong Bộ luật Hình sự năm 2015.
1. Cấu thành tội phạm của Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi như sau:
Điều 145. Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
“1. Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Có tính chất loạn luân;
d) Làm nạn nhân có thai;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
e) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.
Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Cấu thành tội phạm gồm:
* Mặt khách thể của tội phạm:
– Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 145 Bộ luật hình sự năm 2015, nằm trong chương XIV quy định về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người. Như vậy, khách thể của tội phạm này là quan hệ thân nhân thể hiện nhân phẩm, danh dự của trẻ em.
– Đối tượng tác động của tội “giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi” được xác định là trẻ em có độ tuổi như đã quy định trên không phụ thuộc vào giới tính của họ là nam, nữ. Người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi được xác định là trẻ em chưa phát triển toàn diện về thể chất, tâm, sinh lý nên cần được quan tâm, chăm sóc, giáo dục và bảo vệ. Do vậy, giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác ở lứa tuổi này sẽ gây nguy hiểm cho sự phát triển bình thường của các em, cho nên đối tượng này luôn được pháp luật bảo vệ đồng thời có chế tài nghiêm khắc đối với hành vi phạm tội.
– Nếu đối tượng tác động là trẻ em dưới 13 tuổi thì hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác mặc dù được người bị hại đồng thuận sẽ không cấu thành tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi mà cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142 BLHS).
* Mặt chủ thể của tội phạm:
Theo quy định của BLHS năm 2015, chủ thể của tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi phải thỏa mãn đấu hiệu là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ 18 tuổi trở lên.
Theo Điều 12 BLHS quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu TNHS về mọi tội phạm. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu TNHS về tội rất nghiêm trọng do cố ý hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, Điều 145 quy định: “Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác”. Như vậy, đây một trường hợp chủ thể đặc biệt về tuổi chịu TNHS về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi theo Điều 145 BLHS. Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được coi là tội phạm giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi phải là người đủ 18 tuổi trở lên và đây là dấu hiệu bắt buộc đối với chủ thể của loại tội phạm này. Do đó, mọi trường hợp giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi mà thực hiện bởi những người dưới 18 tuổi thì không bị coi là tội phạm.
Giới tính của chủ thể không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành của tội phạm này. Chủ thể của tội này không có sự phân biệt về giới tính, tức là nam hay nữ điều được coi là chủ thể của tội phạm.
* Mặt khách quan của tội phạm:
Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi và được nạn nhân đồng thuận
+ Hành vi giao cấu: Theo quy định tại khoản 1 điều 3 Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng quy định về các tội xâm hại tình dục trong Bộ luật Hình sự nêu định nghĩa giao cấu như sau:
“1. Giao cấu quy định tại khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ luật Hình sự là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào.
Giao cấu với người dưới 10 tuổi được xác định là đã thực hiện không phụ thuộc vào việc đã xâm nhập hay chưa xâm nhập.”
Theo quy định trên thì giao cấu được hiểu là một người chủ động dùng bộ phận sinh dục của mình tiếp xúc với các bộ phận khác trên cơ thể của đối phương, bất kể là đồng giới hay khác giới. Giao cấu với người dưới 10 tuổi được xác định là đã thực hiện không phụ thuộc vào việc đã xâm nhập hay chưa xâm nhập.
+ Hành vi quan hệ tình dục khác:
Hành vi quan hệ tình dục khác là hành vi của những người cùng giới tính hay khác giới tính sử dụng bộ phận sinh dục nam, bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn của người khác với bất kỳ mức độ xâm nhập nào, bao gồm một trong các hành vi sau đây: Đưa bộ phận sinh dục nam xâm nhập vào miệng, hậu môn của người khác; Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, hậu môn của người khác.
Như vậy, người thực hiện hành vi tội phạm trong tội này có thể đạt được mục đích thỏa mãn nhu cầu sinh lý ở nhiều hoàn cảnh khác nhau, ở những giới tính khác nhau, không sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể chống cự của người bị hại, hoặc lợi dụng các thủ đoạn khác để thực hiện hành vi phạm tội mà có sự đồng thuận của nạn nhân.
Do có sự đồng thuận của người bị hại trong việc giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác cho nên nó có sự khác biệt với một số tội xâm phạm đến nhân phẩm danh sự của người khác như tội cưỡng dâm với người dưới 16 tuổi, tội Hiếp dâm với người dưới 16 tuổi …
* Mặt chủ quan của tội phạm:
Tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, nghĩa là người phạm tội nhận thức được việc giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là nguy hiểm cho xã hội nhưng để thỏa mãn nhu cầu về tình dục nên mong muốn thực hiện.
2. Hình phạt đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
– Hình phạt theo Khoản 1 Điều 145 Bộ luật Hình sự năm 2015:
Ở khung hình phạt thứ nhất là khung hình phạt cơ bản nhưng có mức hình phạt từ 01 năm đến 05 năm. Như vậy, theo quy định của BLHS thì tội phạm được phản ánh tại Khoản 1 này được xác định là tội phạm nghiêm trọng. BLHS năm 2015 quy định thêm trường hợp “nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 142 và Điều 144 của Bộ luật này” nhằm đề phòng những trường hợp cũng là hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác nhưng có thêm những dấu hiệu để có thể định tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi hoặc cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, nhằm tránh trường hợp bỏ lọt tội phạm.
– Hình phạt theo Khoản 2 Điều 145 Bộ luật Hình sự năm 2015:
Đây là khung hình phạt có mức độ nặng hơn khung hình phạt quy định tại Khoản 1 Điều này và có mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm đối với các trường hợp:
+ Thứ nhất, phạm tội 02 lần trở lên: Đây là trường hợp người phạm tội có hành vi “giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi”, khi phát hiện và đưa ra xét xử cho thấy người phạm tội đã thực hiện hành vi giao cấu hoặc các hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi từ 2 lần trở lên. Khi xác định tình tiết này cần chú ý, tất cả các lần giao cấu, người phạm tội phải đủ 18 tuổi và người bị hại phải là người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi.
+ Thứ hai, phạm tội đối với 02 người trở lên: Khi người phạm tội có hành vi “giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi” với ít nhất 02 người thì khung hình phạt tăng nặng hơn. Chỉ áp dụng tình tiết này khi có ít nhất 02 người là người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, nếu 01 người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi và 01 người trên 16 tuổi thì không áp dụng tình tiết này.
+ Thứ ba, phạm tội có tính chất loạn luân: Tính chất loạn luân được thể hiện ở chỗ giữa người phạm tội với người bị hại có cùng dòng máu về trực hệ: bố mẹ với con cái, ông bà với các cháu, giữa anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, giữa những người có họ trong phạm vi ba đời.
+ Thứ tư, phạm tội làm nạn nhân có thai: Khi xác định tình tiết phạm tội này cần phải xác định việc nạn nhân có thai do chính hành vi giao cấu của người phạm tội và khi có thai nạn nhân phải ở độ tuổi đủ 13 đến dưới 16 tuổi.
+ Thứ năm, phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
+ Thứ năm, phạm tội đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh: Trong trường hợp này, người phạm tội là người có trách nhiệm với người bị hại, xuất phát từ quan hệ huyết thống như bố mẹ với con cái, quan hệ giáo dục như thầy giáo đối với học sinh, quan hệ chữa bệnh như bác sĩ đối với bệnh nhân,… Chỉ khi người phạm tội lợi dụng sự chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người được chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh thì mới thuộc trường hợp phạm tội này.
– Hình phạt theo Khoản 3 Điều 145 Bộ luật Hình sự năm 2015:
Mức cao nhất của khung hình phạt quy định tại Khoản 3 là 15 năm tù, đây là trường hợp tội phạm rất nghiêm trọng. Khung hình phạt thứ ba áp dụng trong trường hợp phạm tội thỏa mãn một trong hai tình tiết tăng nặng định khung kèm đó là gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên và biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.
Với tình tiết “Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội”, nếu có căn cứ cho rằng người phạm tội biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác thì mới áp dụng tình tiết này, nếu người phạm tội bị nhiễm HIV nhưng không biết mình bị nhiễm thì không áp dụng tình tiết này. Đồng thời, để áp dụng tình tiết này, chỉ cần người phạm tội biết mình nhiễm HIV mà vẫn giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác là thuộc trường hợp phạm tội này, không cần phải xác định là người bị hại có bị nhiễm hay không.
– Hình phạt bổ sung:
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm (Khoản 4 Điều 145 BLHS 2015). Như vậy, đối với tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, tòa án có thể tuyên hình phạt bổ sung, buộc người phạm tội không được giữ chức vụ, không được hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Việc áp dụng hình phạt bổ sung này được xem xét khi người phạm tội lợi dụng chức vụ, nghề nghiệp hoặc công việc nhất định để thực hiện hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi, nhằm tăng cường hình phạt chính và loại bỏ điều kiện để người bị kết án về tội phạm này có thể phạm tội lại.
Như vậy, bài viết trên đây đã làm rõ nội dung về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích. Trường hợp có thắc mắc bạn có thể liên hệ tổng đài 19006586 để được hỗ trợ tư vấn cụ thể.
