Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển, việc sử dụng công nghệ và mạng Internet trong quá trình đấu thầu đã trở thành xu hướng phổ biến. Việc đấu thầu qua mạng không chỉ tăng tính minh bạch, công khai và cạnh tranh, hạn chế tiêu cực mà còn giúp nâng cao hiệu quả quản lý và tối ưu hóa quá trình đấu thầu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những trường hợp bắt buộc phải đấu thầu qua mạng theo pháp luật Việt Nam hiện nay.
Căn cứ pháp lý
- Luật Đấu thầu 2013;
- Nghị định số 30/2015/NĐ-CP;
- Thông Tư 04/2017/TT-BKHĐT;
- Thông tư 08/2022/TT-BKHĐ;
1. Luật đấu thầu và quy định về đấu thầu qua mạng
Hiện nay, Luật Đấu thầu Việt Nam đã có nhiều điều chỉnh để thích ứng với sự phát triển của công nghệ thông tin và mạng Internet. Điều 4 của Luật Đấu thầu năm 2013 quy định các phương thức đấu thầu, trong đó bao gồm đấu thầu qua mạng. Ngoài ra, các Nghị định, Thông tư và Quyết định của Chính phủ cũng đã cụ thể hóa các quy định liên quan đến đấu thầu qua mạng.
Đấu thầu qua mạng (còn được gọi là đấu thầu trực tuyến hoặc đấu thầu điện tử) là quá trình tổ chức và quản lý các hoạt động đấu thầu, trong đó các bên tham gia sử dụng môi trường trực tuyến để tạo, gửi và nhận thông tin liên quan đến đấu thầu. Thay vì sử dụng các phương thức truyền thống như việc gửi thư hoặc họp trực tiếp, đấu thầu qua mạng cho phép các bên tham gia thực hiện tất cả các khâu liên quan đến đấu thầu thông qua Internet.
2. Trường hợp bắt buộc phải đấu thầu qua mạng
Dự án xây dựng có giá trị lớn: Theo Nghị định số 30/2015/NĐ-CP của Chính phủ, các dự án xây dựng có giá trị từ một mức quy định trở lên phải thực hiện đấu thầu qua mạng. Điều này bảo đảm tính minh bạch, công khai và cạnh tranh trong quá trình tuyển chọn nhà thầu cho các dự án xây dựng quan trọng.
Các dự án công có tính chất đặc thù: Các dự án công có tính chất đặc thù như dự án công trình ngầm, dự án năng lượng tái tạo, hoặc dự án có yếu tố quốc phòng, an ninh được quy định bắt buộc phải đấu thầu qua mạng. Điều này đảm bảo tính minh bạch và công khai trong việc lựa chọn nhà thầu và đảm bảo chất lượng, an toàn của dự án.
Các gói thầu quốc tế: Đối với các gói thầu có tính chất quốc tế, Luật Đấu thầu Việt Nam yêu cầu bắt buộc thực hiện đấu thầu qua mạng. Điều này giúp tăng cường tính cạnh tranh, thu hút các nhà thầu nước ngoài tham gia và nắm bắt công nghệ thông tin để tham gia vào quá trình đấu thầu.
Các dự án khu vực đặc biệt: Các dự án có quy mô lớn, có tầm ảnh hưởng đến khu vực đặc biệt như khu vực biên giới, vùng dân cư dân tộc thiểu số, hoặc khu vực kinh tế đặc biệt được quy định phải đấu thầu qua mạng. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và công khai trong việc chọn nhà thầu và đảm bảo phát triển bền vững của khu vực.
Dưới đây là quy định chi tiết lộ trình những dự án bắt buộc đấu thầu qua mạng theo Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT như sau
Điều 29. Lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng
“Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập chỉ đạo các chủ đầu tư, bên mời thầu trực thuộc phải tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng theo lộ trình như sau:
……..
3. Giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025:
a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng tối thiểu 70% các gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật đấu thầu;
b) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng toàn bộ (100%) gói thầu sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập;
c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng toàn bộ (100%) gói thầu mua sắm tập trung.”
Theo đó theo Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT thì theo lộ trình trên chi tiết như sau:
Điều 37. Lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng
“……
2. Năm 2023:
a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa (bao gồm thuốc), xây lắp, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 200 tỷ đồng, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;
b) Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng gói thầu đạt tối thiểu 90% số lượng gói thầu và tối thiểu 80% tổng giá trị gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;
c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ.
3. Từ năm 2024 trở đi:
a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa (bao gồm thuốc), xây lắp, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 500 tỷ đồng, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;
b) Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng gói thầu đạt tối thiểu 95% số lượng gói thầu và tối thiểu 90% tổng giá trị gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;
c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ.”
3. Lợi ích của đấu thầu qua mạng
Tính minh bạch và công khai: Đấu thầu qua mạng giúp tăng tính minh bạch và công khai trong việc tuyển chọn nhà thầu. Các thông tin liên quan đến quy trình đấu thầu, tiêu chí chấm điểm và kết quả đấu thầu đều được công bố công khai, tạo điều kiện cho cộng đồng theo dõi và kiểm tra quá trình đấu thầu.
Tăng cường cạnh tranh: Đấu thầu qua mạng mở rộng không gian tham gia đấu thầu, thu hút sự quan tâm của nhiều đơn vị nhà thầu. Điều này tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, đảm bảo sự đa dạng và chất lượng của các đơn vị tham gia.
Tiết kiệm thời gian và chi phí: Quá trình đấu thầu qua mạng giảm thiểu thời gian và công sức so với phương thức truyền thống. Các hồ sơ, thông tin liên quan đến đấu thầu có thể được truy cập và gửi đi nhanh chóng, tiết kiệm chi phí vận chuyển và thời gian di chuyển của các bên liên quan.
Mặc dù việc đấu thầu qua mạng mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đối mặt với một số thách thức. Các vấn đề về bảo mật thông tin, sự tin cậy của hệ thống và hiệu quả sử dụng công nghệ vẫn cần được quan tâm và giải quyết. Việc đào tạo và nâng cao năng lực sử dụng công nghệ thông tin của các đơn vị tham gia cũng là một yếu tố quan trọng.
Để giải quyết những thách thức này, cần có sự hợp tác giữa các cơ quan chức năng, nhà thầu, và các chuyên gia về công nghệ thông tin. Các chính sách, quy định và quy trình liên quan đến đấu thầu qua mạng cần được điều chỉnh và cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu thực tế và phù hợp với sự phát triển của công nghệ.
4. Thủ tục đấu thầu qua mạng
Thông Tư 04/2017/TT-BKHĐT do Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành có quy định về thủ tục đấu thầu qua mạng. Dưới đây là một số điểm quan trọng trong thông tư này:
Đối tượng áp dụng: Thông Tư áp dụng cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân và tổ chức tài chính nước ngoài tham gia đấu thầu tại Việt Nam.
Môi trường đấu thầu trực tuyến: Các đấu thầu qua mạng được thực hiện thông qua môi trường đấu thầu trực tuyến quy định tại Quy định số 15/2015/QĐ-BKHĐT.
Đăng ký và cấp tài khoản: Các bên tham gia đấu thầu cần đăng ký và được cấp tài khoản sử dụng môi trường đấu thầu trực tuyến. Thông tư quy định các thông tin cần có trong đơn đăng ký và quy trình xử lý đơn đăng ký này.
Gửi thông báo đấu thầu: Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đấu thầu phải gửi thông báo đấu thầu thông qua môi trường đấu thầu trực tuyến. Thông tư quy định nội dung, hình thức và thời hạn gửi thông báo đấu thầu.
Tham gia đấu thầu qua mạng: Các nhà thầu tham gia đấu thầu qua mạng cần tạo hồ sơ thầu theo quy định và gửi qua môi trường đấu thầu trực tuyến. Thông tư cũng quy định về việc tiếp nhận, mở hồ sơ thầu và quyền lợi của nhà thầu trong quá trình đấu thầu qua mạng.
Trình tự mở thầu và xét chọn nhà thầu: Quy trình mở thầu và xét chọn nhà thầu qua mạng được quy định chi tiết trong thông tư này, bao gồm việc tiếp nhận, đánh giá, xét chọn nhà thầu và công bố kết quả.
Giao dịch trong quá trình đấu thầu qua mạng: Các giao dịch và thông báo liên quan đến quá trình đấu thầu qua mạng được thực hiện bằng cách sử dụng các công cụ và phương tiện truyền thông trong môi trường đấu thầu trực tuyến.
Lưu trữ và bảo mật thông tin: Các bên tham gia đấu thầu qua mạng có trách nhiệm lưu trữ và bảo mật thông tin liên quan đến quá trình đấu thầu theo quy định của pháp luật.
Thông Tư 04/2017/TT-BKHĐT cung cấp một khung pháp lý cụ thể về thủ tục đấu thầu qua mạng, nhằm tăng tính minh bạch và hiệu quả trong việc thực hiện các hoạt động đấu thầu. Tuy nhiên, để có thông tin chi tiết và chính xác, bạn nên tham khảo trực tiếp từ văn bản thông tư hoặc tìm sự hỗ trợ từ các cơ quan có thẩm quyền.
Đấu thầu qua mạng theo pháp luật Việt Nam hiện nay đang ngày càng phổ biến và trở thành một phương thức tuyển chọn nhà thầu hiệu quả. Việc áp dụng công nghệ thông tin và mạng Internet trong quá trình đấu thầu đảm bảo tính minh bạch, công khai và cạnh tranh, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả của các dự án công.
Mặc dù còn tồn tại một số thách thức, nhưng với sự hợp tác và giải pháp phù hợp, đấu thầu qua mạng sẽ tiếp tục phát triển và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc gì về thủ tục, cách thức đấu thầu qua mạng vui lòng liên hệ Luật Dương Gia theo số hotline 19006568 để được tư vấn và hỗ trợ.
