Hiện nay, các tội phạm về ma túy, trong đó có tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng về số lượng, tính chất và mức độ phạm tội. Tội phạm về ma túy là nguyên nhân gây ra nhiều tệ nạn xã hội khác, làm suy thoái nhân cách, phẩm giá con người, tàn phá cuộc sống yên vui của nhiều gia đình, gây xói mòn đạo lý xã hội, ảnh hưởng xấu đến sự ổn định của một quốc gia và là tác nhân chủ yếu thúc đẩy căn bệnh HIV/AIDS phát triển. Bài viết dưới đây sẽ đi vào phân tích về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành.
Căn cứ pháp lý:
– Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 (gọi tắt là Bộ luật Hình sự năm 2015).
– Thông tư số 08/VBHN-BCA ngày 31 tháng 12 năm 2015 của Bộ Công an.
– Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP.
1. Cấu thành tội phạm của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy
Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi cố ý của chủ thể có đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo luật định thực hiện hành vi chỉ huy. phân công điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác hoặc chỉ huy phân công điều hành việc chuẩn bị địa điểm tìm người sử dụng trái phép chất ma túy, cung cấp chất ma túy, phương tiện dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác.
Các yếu tố cấu thành tội phạm của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy bao gồm 4 yếu tố khách thể của tội phạm, mặt khách quan của tội phạm, chủ thể của tội phạm, mặt chủ quan của tội phạm. Bốn yếu tố này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tồn tại trong một thể thống nhất:
* Mặt khách thể của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy:
+ Khách thể trực tiếp của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là chế độ độc quyền quản lý của Nhà nước về việc sử dụng các chất ma túy. Ngoài ra, hành vi phạm tội còn xâm hại đến các quan hệ xã hội khác như tính mạng, sức khỏe của con người, đồng thời còn làm gia tăng tệ nạn nghiên hút ma túy, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội.
+ Đối tượng tác động của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là các chất ma túy và các phương tiện, vật dụng phục vụ cho việc sử dụng trái phép chất ma túy.
* Mặt khách quan của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy:
Hành vi khách quan của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy có thể bao gồm một trong các hành vi sau đây:
– Chỉ huy phân công điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác;
– Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị cung cấp chất ma túy, địa điểm, phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy, tìm người sử dụng chất ma túy, thông qua các hành vi sau:
+ Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị cung cấp chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào như mua, xin, tàng trữ, sản xuất, nhằm đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác;
+ Chỉ huy, phân công, điều hành việc cung cấp chất ma túy (trừ hành vi bản trái phép chất ma túy) dưới bất kỳ hình thức nào cho người khác để họ sử dụng trái phép chất ma tuý;
+ Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị địa điểm (thuê địa điểm, mượn địa điểm, sử dụng địa điểm) thuộc quyền chiếm hữu của mình hoặc đang do mình quản lý để làm nơi đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác;
– Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị dụng cụ, phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào (mua, xin, tàng trữ…) nhằm sử dụng để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác.
– Chỉ huy, phân công, điều hành việc tìm người sử dụng chất ma túy để người tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể họ.
Hậu quả nguy hiểm cho xã hội: Hậu quả nguy hiểm cho xã hội của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là những thiệt hại gây ra cho các quan hệ xã hội là khách thể được luật hình sự bảo vệ, trong đó khách thể trực tiếp bị gây thiệt hại là chế độ quản lý Nhà nước về chất ma túy, là trật tự an toàn xã hội, ngoài ra còn có thể gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe của chính người sử dụng trái phép chất ma túy. Tuy nhiên, hậu quả nói trên không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này. Tội phạm được coi là hoàn thành từ thời điểm thực hiện một trong các hành vi như phân tích trên.
* Mặt chủ quan của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy:
+ Lỗi: Lỗi của người phạm tội luôn là lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm thấy rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội và bị pháp luật cấm thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi đỏ và mong muốn cho hậu quả đó xảy ra. + Mục đích của người thực hiện hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là nhằm đưa chất ma túy một cách trái phép vào cơ thể người khác. Nếu không chứng mình được mục đích của người phạm tội là nhằm đưa chất ma túy trái phép vào cơ thể người khác thì không phải là phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Như vậy, mục đích nhằm đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này.
+ Động cơ phạm tội của người tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy rất đa dạng nhưng chủ yếu là vì vụ lợi.
* Mặt chủ thể của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy:
Chủ thể của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy quy định tại Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015 là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự.
2. Hình phạt của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy
* Người nào tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Đây là cấu thành cơ bản của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy với mức cao nhất của khung hình phạt là 07 năm tù, là tội phạm nghiêm trọng.
* Khung hình phạt tăng nặng thứ nhất với các tình tiết tăng nặng quy định tại Khoản 2 Điều 255:
Người phạm tội theo khoản này thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm. Mức cao nhất của khung hình phạt là 15 năm tù, đây là tội phạm rất nghiêm trọng. Cụ thể:
– Phạm tội 02 lần trở lên: được hiểu là có từ hai lần phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trở lên, mà mỗi lần phạm tội đã có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 Điều này, đồng thời trong số các lần phạm tội chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì không được coi là phạm tội hai lần trở lên nữa.
– Đối với 02 người trở lên: Đối với hai người trở lên là trường hợp trong một lần phạm tội, người phạm tội đã thực hiện tội phạm đối với từ hai người trở lên.
– Đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi: Hành vi này có thể được thực hiện bằng việc dụ dỗ, lôi kéo, kích động hoặc thúc đẩy những người này thực hiện những hành vi nói trên. Mức độ tăng nặng trách nhiệm hình sự của tình tiết này phụ thuộc vào độ tuổi của người bị xúi giục và tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi xúi giục.
– Đối với phụ nữ mà biết là có thai: là trường hợp người phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy cho đối tượng phụ nữ mà biết người này đang có thai. Để áp dụng tình tiết này phải thỏa mãn hai điều kiện về chủ quan, người phạm tội phải biết rõ người mà mình tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là phụ nữ đang có thai mà vẫn thực hiện hành vi phạm tội, về khách quan người phụ nữ sử dụng trái phép chất ma túy phải đang có thai, bất kể thai nhi đang ở tháng thứ mấy của quá trình sinh đẻ.
– Đối với người đang cai nghiện: Người đang cai nghiện là người đã nghiện ma túy và đang được điều trị cai nghiện trong cơ sở cai nghiện của Nhà nước hoặc cai nghiện tại gia đình theo sự chỉ dẫn của y, bác sỹ. Hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy cho người đang cai nghiện chỉ phụ thuộc vào một điều kiện, đó là người sử dụng trái phép chất ma túy phải đang trong thời gian cai nghiện chứ không phụ thuộc vào người tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy có biết người mà mình đưa chất ma túy trái phép vào cơ thể của họ là người đang cai nghiện hay không.
– Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
– Gây bệnh nguy hiểm cho người khác: đây là trường hợp do tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy mà làm cho người sử dụng trái phép chất ma túy mắc một hoặc nhiều bệnh gây nguy hiểm đến tính mạng của người đó. Được coi là bệnh nguy hiểm là những bệnh không hoặc khó có khả năng cứu chữa. Người mắc những bệnh này dễ dẫn đến tử vong hoặc tuy không dẫn đến tử vong nhưng cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe suốt đời như bệnh lao, viêm gan B, HIV/AIDS. Đây là những bệnh rất dễ lây qua đường tiêm chích ma túy.
– Tái phạm nguy hiểm: Được coi là “tái phạm nguy hiểm” trong trường hợp này là người đã bị kết án về tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015, hoặc đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy không phân biệt thuộc trường hợp quy định tại khoản nào của Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015.
* Khung hình phạt tăng nặng quy định tại Khoản 3 Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015:
Người phạm tội theo khoản này thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm. Mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù, thuộc trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, cụ thể:
– Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên hoặc gây chết người: Khi áp dụng tình tiết tăng nặng định khung hình phạt này cần lưu ý hậu quả gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây chết người phải chứng minh được là do hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy gây ra thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Lỗi của người phạm tội đối với hậu quả nói trên là người phạm tội đã cố ý đối với hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, nhưng vô ý với hậu quả gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên hoặc gây chết người.
– Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%: Gây tổn hại cho sức khỏe của nhiều người mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60% là trưởng hợp gây tổn hại cho sức khỏe của từ hai người trở lên mà tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% đến 60%.
– Gây bệnh nguy hiểm cho 02 người trở lên;
– Đối với người dưới 13 tuổi: Khi áp dụng tình tiết tăng nặng định khung hình phạt này chỉ cần xác định tuổi thật của người sử dụng trái phép chất ma túy mà không cần phải xác định ý thức chủ quan của người phạm tội có biết người mà họ tổ chức để sử dụng trái phép chất ma túy dưới 13 tuổi hay không.
* Khung hình phạt tăng nặng quy định tại Khoản 4 Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015:
Người phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản này, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân. Mức cao nhất của khung hình phạt là tù chung thân, đây là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, cụ thể:
– Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
– Làm chết 02 người trở lên.
* Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là hình phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Như vậy, bài viết trên đây đã làm rõ nội dung về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích. Trường hợp có thắc mắc bạn có thể liên hệ tổng đài 19006586 để được hỗ trợ tư vấn cụ thể.
