Trong bối cảnh tệ nạn ma túy ngày càng diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng, các hành vi liên quan đến sản xuất, buôn bán và tàng trữ ma túy luôn là mối đe dọa lớn đối với trật tự an toàn xã hội. Trong đó, tội sản xuất trái phép chất ma túy được xem là một trong những hành vi đặc biệt nguy hiểm, bị pháp luật Việt Nam nghiêm cấm và xử lý rất nghiêm khắc. Vậy tội danh này được quy định như thế nào? Mức hình phạt ra sao? Cùng Luật Dương Gia tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Căn cứ pháp lý:
– Bộ luật hình sự 2015, (sửa đổi 2017)
1. Khái niệm và bản chất của tội sản xuất trái phép chất ma túy
Sản xuất trái phép chất ma túy là hành vi sản xuất hoặc chế biến các loại ma túy mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Theo Điều 248 Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 (được sửa đổi bởi khoản 65 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2017), hành vi sản xuất trái phép chất ma túy là một tội phạm nghiêm trọng, tội phạm này bao gồm các hành vi sản xuất, chế biến, hoặc tạo ra các chất ma túy như Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 mà không có sự cấp phép từ các cơ quan nhà nước.
Bản chất của tội sản xuất trái phép chất ma túy là hành vi sản xuất các chất ma túy mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về việc kiểm soát, sản xuất và phân phối các chất gây nghiện. Sản xuất ma túy trái phép có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, việc làm gia tăng số lượng ma túy trong xã hội, từ đó dẫn đến việc lạm dụng, buôn bán trái phép, và gây ra những hệ lụy xã hội lớn.
2. Cấu thành tội phạm của tội sản xuất trái phép chất ma túy
Để xác định một hành vi có cấu thành tội phạm này hay không, cần phải xem xét các yếu tố cấu thành tội phạm, bao gồm: chủ thể, khách thể, mặt khách quan của tội phạm, và mặt chủ quan của tội phạm.
2.1. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội sản xuất trái phép chất ma túy là cá nhân có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và có độ tuổi theo quy định của pháp luật. Căn cứ pháp lý tại Điều 12 Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 (được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2017). Theo đó, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, ngoài ra người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại điều 248 ,có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, trong đó có tội sản xuất trái phép chất ma túy.
2.2. Khách thể của tội phạm.
Khách thể của tội sản xuất trái phép chất ma túy là chế độ quản lý của Nhà Nước về quản lý, việc chế xuất, điều chế, pha chế chất ma tuý
2.3. Mặt khách quan của tội phạm
Mặt khách quan của tội sản xuất trái phép chất ma túy bao gồm những yếu tố sau:
Hành vi sản xuất ma túy: Hành vi sản xuất trái phép chất ma túy có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau như chế biến, chiết xuất, tổng hợp hoặc làm ra ma túy từ nguyên liệu có sẵn hoặc hóa chất. Hành vi này phải là sản xuất trực tiếp chất ma túy mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Tính trái phép: Việc sản xuất phải là trái phép, tức là không được cấp phép bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền (sản xuất ma túy vi phạm quy định của pháp luật, không tuân thủ các điều kiện, thủ tục mà pháp luật yêu cầu).
Tác động đến xã hội: Việc sản xuất ma túy trái phép sẽ dẫn đến việc tăng trưởng số lượng ma túy lưu hành trong xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán và tiêu thụ trái phép ma túy, từ đó gây ra các tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và an ninh trật tự.
Lượng ma túy sản xuất: Lượng ma túy sản xuất có thể là yếu tố quyết định đến mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và hình phạt đối với người phạm tội. Các cơ sở sản xuất ma túy quy mô lớn sẽ bị xử lý nghiêm khắc hơn các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ.
Tuy nhiên vẫn có những trường hợp sản xuất, điều chế một số chất ma túy được sự cho phép của nhà nước để ứng dụng trong y học. Tuy nhiên phải tuân thủ nghiêm ngặt và được điều chỉnh bởi Luật Dược 2016 và Thông tư 20/2017/TT-BYT quy định chi tiết một số điều của luật Dược, Nghị định 54/2017/NĐ-CP ngày 08/5/2017 của Chính phủ về thuốc và nguyên liệu làm thuốc phải kiểm soát đặc biệt.
2.4. Mặt chủ quan của tội phạm
Mặt chủ quan của tội sản xuất trái phép chất ma túy là lỗi cố ý. Căn cứ pháp lý tại Điều 10 Bộ luật Hình sự 2015, quy định về cố ý phạm tội, vậy để cấu thành tội này, người phạm tội phải thực hiện hành vi sản xuất ma túy một cách có chủ đích, tức là họ nhận thức rõ ràng hành vi của mình là trái pháp luật và vẫn cố ý thực hiện hành vi đó.
3. Mức hình phạt tội sản xuất trái phép chất ma túy
Căn cứ pháp lý tại Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 65 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), quy định về Tội sản xuất trái phép chất ma túy, theo đó:
Người nào sản xuất trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm trong các trường hợp sau: Có tổ chức; Phạm tội 02 lần trở lên; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam; Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam; Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam; Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 200 mililít; Tái phạm nguy hiểm; Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm đ đến điểm h khoản này.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm: Có tính chất chuyên nghiệp; Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam; Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam; Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam; Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 200 mililít đến dưới 750 mililit; Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm b đến điểm đ khoản này.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên; Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên; Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên; Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililit trở lên; Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm d khoản này.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
4. Các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ tội sản xuất trái phép chất ma túy
Các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ sẽ được áp dụng trong từng trường hợp cụ thể.
4.1. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự
Ngoài các yếu tố cấu thành cơ bản, việc xác định mức độ hình phạt đối với tội sản xuất trái phép chất ma túy còn dựa vào một số tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, bao gồm:
Sản xuất ma túy quy mô lớn: Các đối tượng sản xuất ma túy với quy mô lớn, sử dụng các thiết bị, công nghệ hiện đại sẽ bị xử lý nghiêm khắc hơn so với những người sản xuất ma túy quy mô nhỏ.
Tổ chức phạm tội: Nếu hành vi sản xuất ma túy có sự tổ chức, thực hiện bởi một nhóm đối tượng hoặc liên quan đến nhiều cá nhân, tổ chức thì mức độ xử lý sẽ nặng nề hơn.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn: Nếu người phạm tội là cán bộ, công chức, hoặc lợi dụng chức vụ quyền hạn để thực hiện hành vi sản xuất ma túy trái phép, thì đây là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Hậu quả nghiêm trọng: Nếu hành vi sản xuất ma túy trái phép dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như gây chết người, làm lây lan ma túy ra diện rộng, làm tổn hại sức khỏe cộng đồng, thì sẽ bị xử lý với mức hình phạt nặng hơn.
4.2. Các yếu tố giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
Trong trường hợp đặc biệt, một số yếu tố có thể làm giảm mức độ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội sản xuất trái phép chất ma túy, bao gồm:
Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, người phạm tội tự thú, người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải.
Hợp tác với cơ quan chức năng, giúp đỡ trong việc điều tra, xử lý vụ án: Nếu người phạm tội hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, khai báo thành khẩn, giúp cơ quan chức năng phát hiện các đối tượng khác trong mạng lưới sản xuất và buôn bán ma túy, họ có thể được giảm nhẹ hình phạt.
Ăn năn hối cải: Nếu người phạm tội có hành vi ăn năn hối cải và tham gia vào các hoạt động khắc phục hậu quả (như giúp đỡ người nghiện cai nghiện, tham gia các hoạt động cộng đồng), có thể xem xét giảm nhẹ hình phạt.
Thuộc các trường hợp như là người khuyết tật, người có công cách mạng, có người thân là liệt sĩ.
5. Bao che hành vi sản xuất ma túy bị đi tù bao lâu?
Bao che hành vi sản xuất ma túy, người bao che có thể phải đối mặt với việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức phạt tù được xác định dựa trên mức độ bao che và người bao che cho người phạm tội dưới hình thức nào, cụ thể như sau:
Thứ nhất, bao che bằng cách không tố giác tội phạm
- Hành vi: biết rõ có người đang thực hiện hành vi sản xuất trái phép chất ma túy nhưng không tố giác với cơ quan chức năng.
- Mức phạt: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm về Tội không tố giác tội phạm (Điều 390 Bộ luật Hình sự).
- Lưu ý: Nếu người không tố giác là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em ruột của người phạm tội thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.
Thứ hai, bao che bằng cách hỗ trợ, giúp đỡ người phạm tội
- Hành vi: chứa chấp, giúp đỡ người sản xuất ma túy trốn tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng hoặc tiêu hủy chứng cứ,
- Mức phạt: phạt tù từ 02 năm đến 03 năm về Tội che giấu tội phạm (Điều 391 Bộ luật Hình sự).
Thứ ba, bao che với vai trò đồng phạm giúp sức
- Hành vi: tích cực hỗ trợ, chẳng hạn như cung cấp nguyên liệu, địa điểm, thiết bị, hoặc giúp phân phối ma túy
- Mức phạt: xử lý với vai trò đồng phạm Tội sản xuất trái phép chất ma tuý theo Điều 248 Bộ luật Hình sự, mức phạt có thể lên đến chung thân hoặc tử hình, tùy vào số lượng ma túy được sản xuất.
Theo đó nếu bao che hành vi sản xuất ma túy thì có thể bị phạt tù từ 06 tháng – 03 năm về Tội không tố giác tội phạm (trừ trường hợp là người thân) hoặc bị phạt tù từ 02 – 07 năm về Tội che giấu tội phạm hoặc thậm chí là bị phạt đến chung thân hoặc tử hình khi là đồng phạm trong vụ án sản xuất ma túy.
Tội sản xuất trái phép chất ma túy là một tội phạm nghiêm trọng, có ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe cộng đồng và trật tự xã hội. Để cấu thành tội này, cần phải có đủ các yếu tố về chủ thể, khách thể, mặt khách quan và mặt chủ quan của tội phạm. Việc xác định các yếu tố này giúp cơ quan chức năng có cơ sở để xử lý các đối tượng vi phạm đúng đắn và công bằng, đồng thời thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo vệ sức khỏe và an toàn xã hội.
Trên đây là bài viết của Luật Dương Gia về “Tội sản xuất trái phép chất ma túy”. Trong trường hợp còn đang thắc mắc hoặc cần sử dụng dịch vụ, hãy liên hệ ngay với Luật Dương Gia để được tư vấn nhanh chóng và chính xác nhất.
CÔNG TY LUẬT TNHHH DƯƠNG GIA - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
Địa chỉ: 141 Diệp Minh Châu, phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: 0931548999; 02367300899
